Społeczna obserwacja wyborów parlamentarnych 2023
Fundacja Odpowiedzialna Polityka
Wybory i działania profrekwencyjne
2023
cała Polska

Dzień głosowania w wyborach parlamentarnych 15 października 2023 r. obserwowało ok. 150 przeszkolonych obserwatorów w 727 komisjach wyborczych we wszystkich województwach w kraju oraz za granicą. Wyniki obserwacji zawarte w komunikacie wstępnym zostały omówione podczas konferencji prasowej zorganizowanej już 2 dni po dniu głosowania. Zaś wiosną 2024 roku Fundacja Odpowiedzialna Polityka opublikowała raport końcowy zawierający pogłębioną analizę przebiegu dnia głosowania i wybranych aspektów procesu wyborczego oraz rekomendacje, które są bazą dla  przyszłych działań na rzecz kompleksowych zmian w prawie wyborczym.

Cel inicjatywy „Społeczna obserwacja wyborów parlamentarnych 2023” Fundacji Odpowiedzialna Polityka to przedstawienie niezależnej i obiektywnej oceny przebiegu wyborów do parlamentu oraz referendum ogólnopolskiego w oparciu o analizę zmian legislacyjnych regulujących przebieg procesu wyborczego, obserwację przebiegu procesu w dniu głosowania oraz prezentację wniosków z obserwacji wraz z przygotowaniem rekomendacji mających na celu poprawę jakości procesu wyborczego w przyszłości.

W Polsce, od 2018 r. obywatele mogą monitorować wybory jako bezpartyjni obserwatorzy społeczni, którzy są obecni w lokalach wyborczych w dniu głosowania od otwarcia do końca liczenia głosów. Społeczna obserwacja wyborów pozwala na obywatelską kontrolę nad procesem wyborczym. Rola obserwatora społecznego jest podobna do roli męża zaufania, z tą różnicą, że obserwatorzy społeczni nie są delegowani do komisji wyborczej przez partie polityczne czy komitety wyborcze, a przez zarejestrowane w Polsce stowarzyszenia i fundacje, do których celów statutowych należy troska o demokrację, prawa obywatelskie i rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Fundacja Odpowiedzialna Polityka przeprowadziła już 3 misje obserwacji wyborów angażując obywateli do monitorowania procesu wyborczego w kraju i za granicą.

Nasze działania pozwoliły nam nie tylko przeszkolić setki Polek i Polaków z podstaw procesu wyborczego, ale również pokazać im, że inne – bezpartyjne – spojrzenie na politykę i wybory jest możliwe.

Fundacja Odpowiedzialna Polityka zrekrutowała i przeszkoliła obserwatorów społecznych z całej Polski (oraz mieszkających za granicą), którzy wyruszyli do lokali wyborczych, aby na własne oczy zobaczyć jak przebiegają wybory parlamentarne.

Naszą metodologię opieramy na najlepszych standardach międzynarodowych misji obserwacyjnych OBWE/ODIHR oraz UE – to w praktyce oznacza, że nasi obserwatorzy odwiedzają 8-12 lokali wyborczych w ciągu dnia głosowania, w każdym spędzając ok. 40 minut. 

17.10.2023 Fundacja Odpowiedzialna Polityka zaprezentowała wstępny komunikat po obserwacji dnia głosowania w wyborach parlamentarnych i referendum ogólnokrajowym!

POBIERZ RAPORT
Zawarła w nim opis i wstępne wyniki obserwacji, którą przeprowadzili społeczni obserwatorzy w całej Polsce i za granicą, jak i rekomendacje na przyszłość.
Rekomenduje zmiany w obszarach takich jak:
🔸 poprawa i ujednolicenie systemu szkolenia członków komisji wyborczych
🔸 wprowadzenie mechanizmów zapewniających przestrzeganie zasady tajności głosowania
🔸 ujednolicenie praw obserwatorów społecznych
🔸 dokonanie korekty liczby mandatów w okręgach wyborczych zgodnie z wnioskiem Państwowej Komisji Wyborczej zaadresowanym do Marszałek Sejmu 21 października 2022 r.
🔸 zmniejszenie górnego limitu liczby mieszkańców przypadających na obwód głosowania z 4000 do co najwyżej 3000
🔸 wypracowanie mechanizmów dążących do uniemożliwienia wprowadzania zmian legislacyjnych w okresie krótszym niż 6 miesięcy przed wyborami.

Na podstawie sprawozdań obserwatorów powstał  RAPORT KOŃCOWY.

Celem prowadzenia społecznej obserwacji wyborów jest m.in. wypracowanie rekomendacji dążących do podniesienia jakości procesu wyborczego i regulacji prawnych. W raporcie Fundacja Odpowiedzialna Polityka prezentuje kilkanaście tematycznych rekomendacji, o których wprowadzenie będzie zabiegać w najbliższych miesiącach.
Poniżej priorytetowe rekomendacje:
✔️ Należy dołożyć wszelkich starań, by nie wprowadzać zmian legislacyjnych obejmujących prawo wyborcze w okresie krótszym niż wymagane przez Trybunał Konstytucyjny 6 miesięcy przed zarządzeniem wyborów.
✔️ Wprowadzenie automatycznej (bez udziału parlamentu) korekty podziału mandatów pomiędzy okręgi wyborcze w wyborach do Sejmu i przyznanie Państwowej Komisji Wyborczej uprawnienia do obwieszczania każdorazowo przed wyborami parlamentarnymi liczby mandatów przypadających poszczególnym okręgom wyborczym.
✔️ Zniesienie 24-godzinnego limitu na przekazanie wyników głosowania przez komisje obwodowe za granicą.
✔️ Zmniejszenie górnego limitu liczby mieszkańców przypadających na stały obwód głosowania w kraju z 4000 do co najwyżej 3000.
✔️ Wypracowanie wspólnie z partiami politycznymi i organizacjami pozarządowymi standardu elektronicznego zaświadczenia dla męża zaufania i obserwatora społecznego.
✔️ Faktyczne objęcie obowiązkowym szkoleniem wszystkich członków komisji wyborczej niezależnie od pełnionej w niej funkcji.
✔️ Zmiana zasad składania sprawozdania finansowego komitetu wyborczego uwzględniająca digitalizację zarówno sprawozdania, jak i załączonych do niego dokumentów.

Przekazaliśmy wsparcie w wysokości 60 000 zł.