Konkurs "Wspieranie działań strażniczych w Polsce" (edycja 2025)
23 kwietnia 2025 r. zakończyliśmy nabór wniosków. W ramach ścieżki 1. konkursu wpłynęło 29 zgłoszeń, a w ścieżce 2., realizowanej ze środków Funduszu Obywatelskiego i Funduszu Watchdogów – 47. Obecnie trwa ocena formalna i merytoryczna wniosków. Wyniki ścieżki 1. ogłosimy do końca maja, a ścieżki 2. – do 3 czerwca 2025 r.
Dziękujemy za wszystkie przesłane zgłoszenia!
Obywatele i organizacje sprawdzający/e czy władza przestrzega prawa, dba o potrzeby obywatelek i obywateli, szanuje wspólne pieniądze i zawsze działa na rzecz interesu publicznego nazywani są strażnikami/strażniczkami lub organizacjami strażniczymi (watchdogami).
Od ponad dwudziestu lat mówi się w Polsce o potrzebie istnienia organizacji strażniczych. Takie organizacje powstają niezwykle rzadko.
Nie znaczy to, że ruch strażniczy jest mały. Działania prowadzą jednak raczej grupy nieformalne, indywidualni aktywiści, blogerzy, dziennikarze czy też kilkuosobowe organizacje. Większość ruchu strażniczego jest zatem nieformalna, a co za tym idzie, całkowicie oparta na wolontariackiej pracy i pieniądzach osób, które działają. To zaś znacznie ogranicza możliwości rozwoju i wzmacniania działalności strażniczej.
Rzadko pojawiają się programy dotacyjne dla organizacji strażniczych, zapewniające im odpowiednią niezależność. Większość inicjatyw adresowanych do tej grupy organizacji nastawiona jest na projekty. Tymczasem działalność strażnicza wymaga stałego i wytrwałego monitorowania działań władz, pogłębiania tematów.
Nowe pomysły są ważne, ale trwałość i systematyczność jest warunkiem osiągania celów.
Fundusz Obywatelski im. Ludwiki i Henryka Wujców dąży do odpowiadania na najważniejsze problemy życia publicznego i wypracowuje niekonwencjonalne metody wspierania działalności obywatelskiej. Od 2020 roku prowadzi konkurs wspierania działań strażniczych, skierowany przede wszystkim do tych podmiotów, które już działają strażniczo i nie mają żadnych lub prawie żadnych szans na otrzymanie dofinansowania stałej działalności z innych źródeł.
Cieszymy się z efektów działań strażników i strażniczek, którzy otrzymali wsparcie w konkursach w latach 2020-2024. W 2022 roku, dzięki współpracy i wsparciu finansowemu Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska, konkurs poszerzony został o dotacje instytucjonalne dla organizacji strażniczych, stanowiące odpowiedź na opisane wcześniej problemy. W 2025 roku Fundusz Obywatelski nadal współpracuje z Siecią Watchdog, przejmując odpowiedzialność za finansowanie konkursów.
Cel konkursu
Celem konkursu jest wsparcie osób, grup nieformalnych i organizacji, które już prowadzą działania strażnicze:
- w ich bieżącej, regularnej działalności strażniczej,
- w rozwoju działalności strażniczej, podejmowaniu nowych tematów, testowaniu nowych narzędzi, czy zwiększaniu skali działalności,
- wzmacnianie wnioskodawcy, by mógł działać skuteczniej, długofalowo i zwiększać swoje oddziaływanie na ochronę interesu publicznego, praworządności i praw człowieka.
W 2025 r. ogłaszamy konkurs na dwie ścieżki dotacyjne:
Ścieżka 1.
to kontynuacja rozwiązań wypracowanych w latach 2020-2024, których celem jest przede wszystkim wzmocnienie skuteczności, trwałości i oddziaływania podmiotów, które podejmują działania strażnicze.
Do składania wniosków w pierwszej ścieżce zapraszamy:
- zarejestrowane w Polsce stowarzyszenia (w tym zwykłe) i fundacje z doświadczeniem w działaniach strażniczych,
- osoby indywidualne lub grupy nieformalne z doświadczeniem w działaniach strażniczych, ale niedziałające w ramach organizacji prowadzących działania strażnicze. Aplikować mogą członkowie i członkinie czy pracownicy/e organizacji strażniczych na działania własne, prowadzone niezależnie od organizacji, które nie są związane z bieżącą bądź planowaną w najbliższym czasie działalnością tej organizacji.
Ścieżka 2.
wspierana jest finansowo głównie przez Fundusz Obywatelski im. Ludwiki i Henryka Wujców, zaś merytorycznie przez Sieć Obywatelską Watchdog Polska. Celem tej ścieżki wsparcia jest w szczególności wzmocnienie instytucjonalne, systematyczność i rozwój działań doświadczonych organizacji strażniczych.
Do składania wniosków w drugiej ścieżce zapraszamy:
- zarejestrowane w Polsce stowarzyszenia i fundacje z co najmniej trzyletnim udokumentowanym doświadczeniem w realizowaniu działań na rzecz ochrony interesu publicznego, praworządności i praw człowieka; działające zgodnie z prawem i rzetelnie rozliczające się z ewentualnymi darczyńcami; gotowe opublikować swój wniosek dotacyjny i sprawozdanie merytoryczne i finansowe na swojej stronie internetowej.
Co będziemy wspierać w ramach konkursu?
W ramach konkursu (w obu ścieżkach) planujemy wesprzeć działania zaplanowane do realizacji w roku 2025/2026, będące stałą działalnością wnioskodawców lub nawiązujące do niej, o następującym charakterze:
- systematyczne działania strażnicze np. lokalne/regionalne, w wybranym obszarze tematycznym;
- konkretne akcje strażnicze mające na celu wprowadzenie zmiany w wybranym obszarze życia publicznego;
- działania sieciujące strażników/strażniczki z różnych miejsc w Polsce;
- działania mające na celu upowszechnienie efektów lub wdrożenie w życie wniosków z działalności strażniczej wnioskodawcy;
- inwestycje w rozwój instytucjonalny, wzmacnianie zdolności wnioskodawcy do prowadzenia działań strażniczych*
- rozwijanie współpracy z niezależnymi mediami lokalnymi lub dziennikarzami.
Działania mogą mieć charakter ponadlokalny lub ponadregionalny.
Zachęcamy do zgłaszania propozycji z różnych dziedzin działania instytucji publicznych – przejrzystości, ochrony środowiska, kultury, edukacji, pomocy społecznej, a także dotyczących przestrzegania prawa i standardów etycznych przez biznes.
* Obok tradycyjnych form rozwoju instytucjonalnego w razie potrzeby we wniosku można również uwzględnić wsparcie psychologiczne, działania antywypaleniowe lub superwizję.
Kto może zgłaszać się w konkursie?
O wsparcie na realizację inicjatyw opisanych powyżej ubiegać mogą się osoby, grupy nieformalne, stowarzyszenia lub fundacje, których aktywność strażniczą cechują:
- NIEZALEŻNOŚĆ – osoba/grupa osób/władze organizacji lub osoby bezpośrednio zaangażowane w realizację działań: nie są związane z partiami politycznymi lub komitetami wyborczymi, w ciągu ostatnich 5 lat nie kandydowały i nie planują kandydowania w żadnych wyborach; nie są urzędnikami_czkami; nie są zatrudnieni_one w jednostkach zależnych od administracji samorządowej lub od podmiotów, które kontrolują lub w podmiotach konkurujących z podmiotami kontrolowanymi;
2. JAWNOŚĆ własnych działań – prowadzą działania pod własnym imieniem (np. wnioskują o informację publiczną, wypowiadają się w mediach, czy – jeżeli prowadzą stronę, fanpage – wiadomo kim są i jest możliwość kontaktu z nimi);
- OBIEKTYWIZM – równy dystans do każdej władzy (nie szukają „haków” na konkretne władze, podmioty, czy przedstawicieli wybranych opcji politycznych), planują działania długotrwałe, niezależne od tego jaka opcja polityczna w danym momencie sprawuje władzę, od wszystkich wymagają takich samych standardów;
- RZETELNOŚĆ – dokładnie sprawdzają fakty, dokonują analiz i badań np. prowadząc monitoringi działań instytucji, są też rzetelne w rozliczaniu się ze swoich wcześniejszych zobowiązań (np. z otrzymanych darowizn, grantów);
oraz które:
- mają DOŚWIADCZENIE we wcześniejszych działaniach związanych ze sprawdzaniem i pytaniem instytucji, pilnowaniem reguł i przestrzeganiem prawa przez władze/instytucje lub korzystaniem z prawnych instrumentów wpływania na decyzje władz i mogą pokazać, że w swoich działaniach kierują się standardami wymienionymi w pkt. 1-4.;
w ścieżce 2. wymagane doświadczenie to min. 3 lata.
Czy Ochotnicza Straż Pożarna ma szansę otrzymać wsparcie w ramach konkursu na działania strażnicze?
6. prowadzą lub w 2025 roku będą prowadzić DZIAŁANIA INFORMACYJNE związane z podejmowanymi działaniami strażniczymi skierowane do odbiorców zewnętrznych, np. lokalnej społeczności, mediów.
O jakie wsparcie można się ubiegać?
Ścieżka 1.
W ramach pierwszej ścieżki można ubiegać się o wsparcie w wysokości do 5500 zł, które zostanie przekazane w formie dotacji lub darowizny celowej (w przypadku grup nieformalnych darowizna zostanie przekazana jej przedstawicielowi – osobie indywidualnej).
Na wsparcie działań strażniczych lub sieciujących w ramach tej ścieżki przewidziano łącznie 70 000 zł ze środków Funduszu Obywatelskiego im. Ludwiki i Henryka Wujców.
Ścieżka 2.
W ramach drugiej ścieżki można ubiegać się o wsparcie w wysokości do 45 000 zł, które zostanie przekazane w formie dotacji.
Na wsparcie działań strażniczych lub sieciujących w ramach tej ścieżki przewidziano 192 253 zł z Funduszu Obywatelskiego im. Ludwiki i Henryka Wujców i i 77 747 zł z Funduszu Watchdogów, łącznie 270 000 zł.
Fundusz Obywatelski rezerwuje sobie możliwość zwiększenia puli środków przeznaczonych na wsparcie w obu ścieżkach w razie dużej liczby ciekawych zgłoszeń.
W ramach otrzymanego wsparcia można będzie pokrywać koszty:
- związane bezpośrednio z proponowanymi działaniami i niezbędne do ich przeprowadzenia (w tym ewentualne koszty sądowe związane z prowadzeniem spraw w interesie publicznym czy koszty administracyjne);
poniesione między
ścieżka 1.:
1 czerwca 2025 r. a 28 lutego 2026 r.
ścieżka 2.
15 czerwca 2025 r. a 31 maja 2026 r.
(to przedział czasowy, w którym mogą odbywać się działania wspierane przez Fundusz).
Nie będą pokrywane koszty związane z działalnością gospodarczą i odpłatną wnioskodawcy, koszty związane z działalnością partyjną i religijną, kary, grzywny, mandaty, podatki (z wyłączeniem podatku VAT, jeśli nie ma możliwości jego odzyskania, podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od darowizny z Funduszu), koszty związane z zaciągniętymi kredytami i odsetkami, nieuzgodniony pisemnie z Fundacją regranting i przekazywanie środków pieniężnych osobom trzecim.
Nie wymagamy wkładu własnego.
W pierwszej ścieżce, jeśli wnioskodawca niebędący organizacją otrzyma wsparcie z Funduszu po raz kolejny, Komisja konkursowa może zdecydować o zwiększeniu kwoty wnioskowanego wsparcia o wysokość podatku od darowizny.
Jak wygląda proces zgłaszania i wyboru inicjatyw?
Zapraszamy osoby, grupy nieformalne i organizacje do zgłaszania wniosków w systemie Witkac (sprawdź, GDZIE i JAK ZAŁOŻYĆ konto).
Formularze wniosków dostępne są PO ZALOGOWANIU w systemie Witkac pod następującymi adresami:
ścieżka 1.
https://www.witkac.pl/#contest/view?id=36222
Z pytaniami zawartymi w formularzu można się zapoznać TUTAJ.
ścieżka 2.
https://www.witkac.pl/#contest/view?id=36223
Z pytaniami zawartymi w formularzu można się zapoznać TUTAJ.
UWAGA! Formularze dla obu ścieżek różnią się – prosimy zwrócić uwagę, czy wypełniają Państwo właściwy formularz.
Aby łatwiej znaleźć formularz wniosku prosimy wkleić link do niego w tym samym oknie, w którym zalogowaliście się Państwo do systemu Witkac.
Wypełnioną elektroniczną wersję wniosku należy złożyć (zarejestrować i uzyskać potwierdzenie rejestracji) w systemie Witkac do 23 kwietnia 2025 r. do godziny 14:00.
Nie wymagamy wersji papierowej wniosku.
Wnioski złożone w innej formie niż przez system Witkac nie będą rozpatrywane. Jeśli wnioskodawca złoży w systemie Witkac kilka wniosków o tym samym tytule, oceniana będzie najpóźniej zarejestrowana wersja.
Jedna osoba/grupa nieformalna/organizacja może zgłosić tylko jeden wniosek w konkursie (nie można ubiegać się o wsparcie w obu ścieżkach, trzeba wybrać jedną z nich). Przewodnicząca/Przewodniczący Komisji Oceniającej wnioski może zdecydować o przeniesieniu wniosku między ścieżkami, jeśli wnioskodawca złożył wniosek na nieodpowiednim formularzu, bądź Komisja Oceniająca uzna, że wnioskodawca ma niewystarczające doświadczenie do ubiegania się o wsparcie w ramach ścieżki 2. W takiej sytuacji Komisja proponuje wybrane działania do wsparcia w ramach i w limitach finansowych ścieżki 1.
Osoby, grupy nieformalne i organizacje, które otrzymały wsparcie w latach 2020-2024 mogą się ponownie ubiegać o wsparcie w tym roku, przy czym podmioty, które trzykrotnie otrzymały wsparcie w ramach konkursu będą wybierane do wsparcia w drugiej kolejności (priorytet będą miały porównywalne w ocenie wnioski, które otrzymały wsparcie mniej niż 3 razy).
Na etapie oceny formalnej weryfikowana będzie niezależność i wiarygodność wnioskodawców na podstawie danych dostarczonych przez nich w formie oświadczeń. Sprawdzamy również, czy organizacja jest uprawniona do udziału w konkursie na podstawie danych w rejestrach (np. KRS). Wnioski, które pozytywnie przejdą ocenę formalną zostaną poddane ocenie merytorycznej.
Wnioski zostaną przeanalizowane przez powołaną dla konkursu Komisję Oceniającą. Na etapie oceny merytorycznej przedstawiciele Komisji oceniającej mogą przeprowadzić rozmowę z wnioskodawcą.
Podczas oceny wniosku Komisja będzie brała pod uwagę następujące kwestie: doświadczenie w działalności strażniczej i plany na przyszłość z nią związane, zgodność propozycji z celami i założeniami konkursu, poziom spełniania przez wnioskodawcę kryteriów niezależności, jawności, obiektywizmu i rzetelności działań, spójność i konkretność wniosku oraz sensowność zaplanowanych działań (ich jasność, adekwatność do potrzeb i celów, wykonalność) i ich spodziewane efekty, wpływ proponowanych działań na rozwój i wzmacnianie wnioskodawcy w jego/jej działalności strażniczej i jej trwałości, adekwatność budżetu do działań.
Szczególnie doceniać będziemy działania, które:
- przewidują nawiązywanie lub rozwój partnerstw;
- przewidują szersze informowanie o działalności strażniczej i włączanie zewnętrznych odbiorców w działania,
- poruszają ważne tematy – kontrola dotyczy spraw ważnych dla szerszej społeczności np. lokalnej, nie tylko dla ograniczonej liczby konkretnych osób;
- zmierzają w kierunku znajdowania systemowych rozwiązań identyfikowanych problemów,
- mają małe szanse finansowania z innych źródeł (szczególnie, jeśli chodzi o ścieżkę 1.).
Decyzja Komisji oceniającej dotycząca przyznania wsparcia podejmowana jest po przeprowadzeniu dyskusji nad wnioskami dopuszczonymi do oceny merytorycznej (decyzja Komisji Oceniającej jest ostateczna i nie przysługuje od niej odwołanie). Po zaakceptowaniu jej przez Fundację dla Polski, która zarządza Funduszem Obywatelskim im. Ludwiki i Henryka Wujców, decyzja Komisji konkursowej przekazana zostanie wnioskodawcom drogą mailową – przed końcem maja 2025 r. dla ścieżki 1. i do 3 czerwca 2025 r. dla ścieżki 2.
Informacje o przyznanym wsparciu (w tym imiona i nazwiska osób indywidualnych) będą publikowane na stronie Funduszu i w mediach społecznościowych.
Co po przyznaniu wsparcia?
Umowę dotacyjną lub darowizny celowej ze strony Funduszu będzie podpisywać Fundacja dla Polski (jako podmiot zarządzający Funduszem Obywatelskim im. Ludwiki i Henryka Wujców i Funduszem Watchdogów). Przed podpisaniem umowy Fundacja może zwrócić się do wnioskodawcy o wprowadzenie zmian we wniosku sugerowanych przez Komisję oceniającą lub kopie dokumentów poświadczających dane i oświadczenia zawarte we wniosku.
Wniosek jest częścią umowy dotacyjnej dotyczącej udzielenia wsparcia przez Fundusz.
Wsparcie przekazywane będzie przez Fundację po podpisaniu umowy, w terminach określonych w umowie.
Realizacja umowy, działań i budżetu zawartych we wniosku podlegać będzie monitoringowi i ocenie Fundacji.
Dotowany/osoba lub grupa wspierana zobowiązani będą do przedstawienia Fundacji sprawozdania z realizacji umowy, budżetu i przeprowadzonych działań. Wymogi dotyczące sprawozdawania zawarte będą w umowie.
Dotowani, którzy otrzymają w wsparcie w ramach ścieżki 2. będą zobowiązani do publikacji swojego wniosku dotacyjnego złożonego w niniejszym konkursie i publikacji sprawozdania merytorycznego i finansowego z jego realizacji na swojej stronie internetowej.
W razie pytań dotyczących konkursu prosimy o kontakt z Agnieszką Gajek, e-mail: agnieszka.gajek@funduszobywatelski.pl, tel. 881 603 700.
Wcześniej jednak prosimy o zapoznanie się z treścią odpowiedzi na często zadawane pytania, które przygotowaliśmy dla Państwa w związku z konkursem.
Informację o przetwarzaniu danych osobowych wnioskodawców znajdziecie Państwo w załączniku do wniosku w systemie Witkac.
WYNIKI KONKURSU NA DZIAŁANIA STRAŻNICZE (2024)
Ścieżka 1.
W 1. ścieżce Komisja Oceniająca Wnioski przyznała dofinansowanie 15 inicjatywom.
Są to:
- Fundacja Basta – Media wolne od nienawiści (Lublin) – 5 000 zł
- Grzegorz Krakowiak – Utrzymanie i rozwój mechanizmu rejestrów: umów i wpłat (Mierzyn) – 3 597,48 zł
- Stowarzyszenie Radomianie dla Demokracji – Monitoring żywotności i obumierania nowych nasadzeń drzew (Radom) – 5 000 zł
- Fundacja Zielone Kujawy – Udatność nasadzeń w pasach zieleni przydrożnej w Ciechocinku – 5 000 zł
- Stowarzyszenie Okolica – Wsparcie walki o pozostawienie żywotników zachodnich w Alei Zakochanych w Parku Planty w Białymstoku- dofinansowanie wykonania ekspertyzy dendrologicznej (Białystok) – 5 000 zł
- Anna Socha – Monitoring koron drzew miejskich (Twierdzielewo) – 5 000 zł
- Adam Iwańczuk – Dobry start – Hajnówka – 5 000 zł
- Kogutorium – Cel szkoleniowy: Wzmacnianie więzi w stowarzyszeniu oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych i współpracy poprzez integracyjne aktywności i refleksję nad dotychczasowymi osiągnięciami oraz celami organizacji (Jaworzno) – 5 000 zł
- Stowarzyszenie Nasz Las Tulecki – Wyłączenie z użytkowania rębnego Użytku Ekologicznego „Darzybór” w drodze pozwu cywilnego przeciw Skarbowi Państwa (Poznań) – 5 000 zł
- Anna Rawska-Skotniczny – Monitorowanie dostępu do zawodu zaufania publicznego inżyniera budownictwa i cyfryzacji w budownictwie, ułatwienie dostępu do specjalistów z branży budowlanej, zmiana przepisów budowlanych (Opole) – 5 000 zł
- Tulimy Mamy – Wzmocnienie strażniczek okołoporodowych (Cieszyn)- 5 000,00 zł
- Fundacja GROWSPACE – Psychiatria dziecięca i onkologia dziecięca pod lupą (Warszawa) – 5 000 zł
- Instytut Dolnośląski – Koleją po Dolnym Śląsku: dostępne podróże (Wrocław) – 3 092 zł
- Martyna Regent – Gdyńskie Standardy Jawności (Gdynia)
- Ewa Korolczuk – Włączanie lokalnej społeczności w działania strażnicze w Rezerwacie i Lesie Zwierzyniec w Białymstoku poprzez organizowanie spacerów leśnych z przyrodnikami (Białystok)
Ścieżka 2.
W 2. ścieżce, finansowanej z Funduszu Watchdogów Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska i Funduszu Obywatelskiego, Komisja Oceniająca Wnioski przyznała dofinansowanie następującym inicjatywom:
- Ośrodek Działań Ekologicznych „Źródła”– Monitoring odszkodowań w kontekście nowelizacji prawa łowieckiego (Łódź) – 40 000 zł
- Fundacja Odpowiedzialna Polityka – Społeczna kontrola sprawozdań finansowych w kontekście nadużywania zasobów publicznych (Warszawa) – 40 000 zł
- Stowarzyszenie na rzecz Praworządności w Szkołach Stowarzyszenie Umarłych Statutów – Rozwój poradnictwa prawnego z zakresu prawa oświatowego dla nauczycieli, uczniów i ich rodziców w ramach działalności Stowarzyszenia Umarłych Statutów (Chełm) – 22 480 zł
- Fundacja Wolności – Watchdog na zagrodzie (Lublin) 40 000 zł
- Towarzystwo Benderowskie – Linia 241. Na straży transportu publicznego na Dolnym Śląsku – Wrocław – 40 000 zł
- Stowarzyszenie dO!PAmina Lab – Szkoła jest nasza (Dąbrowa Górnicza) – 40 000 zł
- Fundacja Czarna Owca Pana Kota – Sprawdzamy dalej! – prowadzenie działań strażniczych w zakresie prawnej ochrony zwierząt (Kraków) – 40 000 zł
- Fundacja „Świat w Naszych Rękach” – Obywatel pies (Bielsko-Biała) – 40 000 zł
Liczba złożonych wniosków w ścieżce 1. konkursu to 22, w tym: 11 wniosków złożonych przez osoby indywidualne, 1 wniosek grupy nieformalnej i 10 wniosków stowarzyszeń lub fundacji. Liczba złożonych wniosków w ścieżce 2. konkursu, wspieranej z Funduszu Watchdogów: 30 organizacji.