Wybory parlamentarne na jesieni 2023 roku były wyjątkowe pod względem zaangażowania obywatelskiego, przy frekwencji wyborczej na poziomie 74,38%. Fundacja Odpowiedzialna Polityka w raporcie końcowym przedstawia wnioski i rekomendacje ze społecznej obserwacji wyborów, którą wsparł Fundusz Obywatelski.
W raporcie Fundacja Odpowiedzialna Polityka opisuje przebieg najważniejszych aspektów procesu wyborczego, w tym:
otoczenia prawnego i wpływu zmian przeprowadzonych w prawie wyborczym na początku 2023 roku;
kampanii wyborczej, w szczególności nadużywania zasobów publicznych oraz reklamy politycznej w mediach społecznościowych;
dnia głosowania i przygotowań do niego.
Celem prowadzenia społecznej obserwacji wyborów jest m.in. wypracowanie rekomendacji dążących do podniesienia jakości procesu wyborczego i regulacji prawnych. W raporcie Fundacja Odpowiedzialna Polityka prezentuje kilkanaście tematycznych rekomendacji, o których wprowadzenie będzie zabiegać w najbliższych miesiącach.
Poniżej priorytetowe rekomendacje:
Należy dołożyć wszelkich starań, by nie wprowadzać zmian legislacyjnych obejmujących prawo wyborcze w okresie krótszym niż wymagane przez Trybunał Konstytucyjny 6 miesięcy przed zarządzeniem wyborów.
Wprowadzenie automatycznej (bez udziału parlamentu) korekty podziału mandatów pomiędzy okręgi wyborcze w wyborach do Sejmu i przyznanie Państwowej Komisji Wyborczej uprawnienia do obwieszczania każdorazowo przed wyborami parlamentarnymi liczby mandatów przypadających poszczególnym okręgom wyborczym.
Zniesienie 24-godzinnego limitu na przekazanie wyników głosowania przez komisje obwodowe za granicą.
Zmniejszenie górnego limitu liczby mieszkańców przypadających na stały obwód głosowania w kraju z 4000 do co najwyżej 3000.
Wypracowanie wspólnie z partiami politycznymi i organizacjami pozarządowymi standardu elektronicznego zaświadczenia dla męża zaufania i obserwatora społecznego.
Faktyczne objęcie obowiązkowym szkoleniem wszystkich członków komisji wyborczej niezależnie od pełnionej w niej funkcji.
Zmiana zasad składania sprawozdania finansowego komitetu wyborczego uwzględniająca digitalizację zarówno sprawozdania, jak i załączonych do niego dokumentów.