Stowarzyszenie SOISH monitoruje obszar stosunków państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi poprzez kontrolę obywatelską, badanie finansowania i wzajemnych relacji, przygotowywanie propozycji zmian w prawie wyznaniowym, działalność naukową i ekspercką oraz badanie stopnia przestrzegania prawa przez władze publiczne.

W 2020 roku dzięki wsparciu Funduszu Obywatelskiego SOISH zbadało politykę udzielania przez powiaty bonifikat kościołom i związkom wyznaniowym na nieruchomości i przygotowało raport ujawniający, że  powiaty rzadko prowadzą transparentną politykę udzielania bonifikat.  Analiza, której przedmiotem są nieruchomości przeznaczone na działalność charytatywną i kulturalną jest kontynuacją podjętych wcześniej działań strażniczych w obszarze nieruchomości przekazywanych na rzecz kościołów i innych związków wyznaniowych. Celem inicjatywy jest zbadanie, w jaki sposób powiaty na przestrzeni ostatnich 6 lat prowadziły zbycie nieruchomości na rzecz związków wyznaniowych na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz zakres darowizn przekazywanych związkom wyznaniowym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) i Agencję Mienia Wojskowego (AMW) w trybie art. 59 ust. 5 ustawy.

Zbadanie skali zjawiska, polityki powiatów, KOWR i AMW w tym zakresie, ze szczególnym uwzględnieniem wielkości udzielanych bonifikat i ewentualnych różnic między wyznaniem dominującym i mniejszościowymi kościołami i innymi związkami wyznaniowymi pozwoli na przygotowanie rekomendacji dla jednostek samorządu terytorialnego w zakresie prawidłowej polityki. Efektem działań strażniczych będzie materiał informacyjny przygotowany dla społeczeństwa oraz organizacji społecznych, który będzie wskazywał, jak wygląda procedura, jakie są uprawnienia strony społecznej i obywateli w tym przedmiocie, a także pozwoli na budowane skutecznego nacisku na podmioty publiczne i samorządowe w celu prowadzenia transparentnej polityki zbywania nieruchomości z bonifikatą na cele działalności charytatywnej, kulturalnej oraz przekazywania na analogiczne cele darowizn. Wynik badań i rekomendacje będzie można wykorzystać do przygotowania ewentualnych zmian w prawie.

W sierpniu 2022 r. Stowarzyszenie zakończyło I etap zbierania odpowiedzi na wnioski o dostęp do informacji publicznej. Spośród udzielonych 300 odpowiedzi w 44 przypadkach doszło do zbywania nieruchomości z bonifikatą, o której mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Odpowiedzi nie udzieliło 60 powiatów, które dostaną drugą szansę, potem SOISH będzie kierować skargi do WSA na bezczynność organów.

W wyniku działań strażniczych ujawniliśmy transakcje nieruchomościami o łącznej wartości ok. 36 mln zł. W trackie analizy danych zgromadzonych dzięki składaniu wniosków o udzielenie informacji publicznej do powiatów, szczególną uwagę zwracaliśmy na zasadę równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych co w ocenie stowarzyszenia oznacza, że zasadniczo wszystkie podmioty uzyskujące bonifikatę na konkretny cel określny w ustawie powinny ją otrzymać w jednakowej wysokości. Jak wynika z raportu przygotowanego w ramach projektu, większość jednostek samorządu terytorialnego nie respektuje tej zasady i udziela bonifikaty w różnej wysokości.

Portal OKO.press opublikował wstępne informacje na temat raportu Stowarzyszenia SOISH dotyczącego zbywania przez powiaty nieruchomości z bonifikatą. Już wkrótce opublikujemy cały raport, a na tematycznej stronie internetowe www.projektbonifikaty.pl będzie można zapoznać się z mapą bonifikat.

Przekazaliśmy wsparcie w wysokości 34 200 zł z Funduszu Watchdogów Sieci Obywatelskiej Watchdog Polska.