Celem konkursu  WSPÓŁdziałamy! na inicjatywy społeczne uchodźców i uchodźczyń w Polsce jest wsparcie inicjatyw podejmowanych przez osoby uchodźcze na rzecz innych uchodźców/uchodźczyń przebywających w Polsce lub na rzecz lokalnych społeczności, w których przebywają. W ten sposób chcemy wspierać samoorganizację osób uchodźczych wychodząc z założenia, że one same wiedzą najlepiej o potrzebach osób w podobnym położeniu i, mając podobne doświadczenia, mogą wspierać się wzajemnie. Chcemy też dać możliwość uchodźcom i uchodźczyniom wyjścia z inicjatywami skierowanymi do mieszkańców, wspomagającymi integrację, współpracę i wzajemne poznawanie się oraz wspólne działania na rzecz dobra wspólnego. Organizatorem konkursu jest Fundusz Obywatelski im. Ludwiki i Henryka Wujców, partnerem merytorycznym jest Fundacja Edukacja dla Demokracji.

W ramach 3. edycji konkursu „WSPÓŁdziałamy!” (2024/2025) 15 grup nieformalnych i organizacji współtworzonych przez osoby uchodźcze i migranckie może zrealizować swoje pomysły dzięki wsparciu Funduszu Obywatelskiego! Prowadzą one działania w 11 miastach (Bielsko-Biała, Białystok, Gdynia, Gorzów Wielkopolski, Jelenia Góra, Jeleśnia, Kraków, Łódź, Tczew, Warszawa i Zamość) w 9 województwach. Wśród dofinansowanych inicjatyw jest m.in organizacja integracyjnego turnieju piłki nożnej, zajęcia dla dzieci i wsparcie dla seniorów, zwiększenie dostępności biblioteki białoruskiej, warsztaty bajkoterapeutyczne, arteterapia, warsztaty kulinarne i rękodzieła, zajęcia z robotyki, spotkania dialogowe, a także inkubator kompetencji dla osób, które chcą prowadzić działalność gospodarczą w Polsce. Przekazaliśmy wsparcie w łącznej wysokości 150 045 zł na działania, które są prowadzone od 16 lutego do 15 lipca 2025 roku.

Lista inicjatyw, które otrzymały wsparcie w 3. edycji konkursu:

• Fundacja Kniżny Vyraj – Książką wzmocnieni: biblioteka przestrzenią wsparcia (Kraków) – 15 000 zł,
• Maskujące sieci Białystok – Przyjazna przestrzeń w Białymstoku (Białystok) – 5 000 zł,
• Fundacja Centrum Wsparcia Migrantów „RESOURCE” – Zapobieganie wtórnej traumie i wypaleniu zawodowemu ukraińskich psychologów pracujących w Polsce (Gdynia) – 14 900 zł,
• Klub ukraińskich seniorek w Łodzi – Misja Babcia (Łódź) – 5 000 zł,
• Fundacja Rozwoju Holistycznego i Zrównoważonego WINDMILL TREE – Karkonoskie Układanki – niezwykłe wyprawy górskie (Jelenia Góra) – 13 975 zł,
• Fundacja DAR LOSU – Wsparcie i przyjaźń (Warszawa) – 14 890 zł,
• grupa nieformalna Czytanka ukraińska dla dzieci – Czytanie książek w języku ukraińskim dla dzieci w wieku 3-13 lat i interaktywne zajęcia twórcze (Bielsko-Biała) – 5 000 zł,
• Fundacja Białoruski Klub Sportowy PAHONIA WARSZAWA – Organizacja wydarzeń sportowych oraz walka o dopuszczenie do regularnych rozgrywek (Warszawa) – 15 000 zł,
• Fundacja „HUB Novaja Ziamlia” – Nowe wyzwanie – nowe możliwości dla uchodźców (Białystok) – 15 000 zł,
• Koło Gospodyń Ukraińskich „Grono” – Integracja w działaniu – warsztaty rękodzielnicze (Zamość) – 5 000 zł,
• Grupa nieformalna Bezpieczne miejsce – Pomaganie matkom i dzieciom w przystosowaniu się do nowego miejsca poprzez jogę, arteterapię i lekcje matematyki (Jeleśnia) – 4 980 zł,
• Fundacja Polikultura – Przystań w Polsce – budowanie kompetencji, integracja i adaptacja rodzin uchodźczych w Polsce (Warszawa) – 15 000 zł,
• Oksana Trykoz – Poznajmy świat robotyki (Tczew) – 4 300 zł,
• Stowarzyszenie Związek Przedsiębiorców ze Wschodu – Wspólna Droga Rozwoju (Gorzów Wielkopolski) – 15 000 zł,
• Natalia Zhebryk – Otwarci na dialog (Warszawa) 2 000 zł

Więcej informacji o inicjatywach realizowanych w ramach 3. edycji konkursu:

• Fundacja Białoruski Klub Sportowy PAHONIA WARSZAWA – Organizacja wydarzeń sportowych oraz walka o dopuszczenie do regularnych rozgrywek (Warszawa)

BKS Pahonia to drużyna piłkarska i fundacja utworzona przez osoby z doświadczeniem uchodźstwa z Białorusi. Organizują warsztaty sportowe dla dzieci i młodzieży oraz dorosłych z Białorusi i Polski, turnieje z udziałem drużyn z Polski i Białorusi i walczą o możliwość udziału w regularnych rozgrywkach ligowych (B klasa Warszawa). Koncentrują się na wykorzystaniu sportu jako narzędzia integracji społecznej i budowania więzi między uchodźcami z Białorusi a lokalną społecznością w Polsce. Poprzez serię działań sportowych, edukacyjnych i integracyjnych chcą promować solidarność, współpracę i przełamywanie barier kulturowych. Poza meczami towarzyskimi, planują m.in. organizację turnieju integracyjnego z udziałem 24 drużyn i otwartych treningów piłki nożnej.

Natalia Zhebryk – Otwarci na dialog (Warszawa)

Pomysł opiera się na wsparciu i rehabilitacji arteterapeutycznej kobiet, młodych kobiet (migrantek, uchodźczyń) poprzez dialogi na trudne tematy związane z potrzebą adaptacji w nowej społeczności, kreatywność, dbałość o dobre samopoczucie i promocję integracji.

Fot. Taisiia Zhebryk

W ramach 2. edycji  konkursu na inicjatywy osób uchodźczych w Polsce “WSPÓŁdziałamy!” (2023-2024) 17 grup nieformalnych i organizacji współtworzonych przez osoby uchodźcze i migranckie mogło zrealizować swoje pomysły dzięki wsparciu Funduszu Obywatelskiego.  Wśród wybranych z aż 174 zgłoszeń są wnioski osób z doświadczeniem uchodźstwa m.in. z Białorusi, Czeczenii, Buriacji i Ukrainy, mieszkających i działających w różnych częściach Polski. Wsparcie trafia do Bielska-Białej, Gdańska, Gorajca, Katowic, Krakowa, Łodzi, Poznania, Torunia i Warszawy.

Osoby uchodźcze  prowadziły inicjatywy edukacyjne, kulturalne, międzykulturowe, (samo)pomocowe, rzecznicze, czy dotyczące praw kobiet: wspólne ukraińsko-polskie muzykowanie, warsztaty dla młodzieży, wsparcia dzieci/młodzieży uchodźczej w funkcjonowaniu w polskiej szkole, szkoła rodzenia dla kobiet w ciąży, nauka języka czeczeńskiego, wsparcia aktywności gospodarczej osób z doświadczeniem uchodźczym, polsko-ukraiński klub seniora, warsztaty z dziedziny IT dla osób uchodźczych czy spotkania z działaczami Kultury Białoruskiej.

Partnerem konkursu jest Fundacja Edukacja dla Demokracji. Organizację 2. edycji konkursu wsparł Fundusz Tutaj organizowany przez Ashokę.

Lista dofinansowanych inicjatyw w 2. edycji konkursu:

• Fundacja DAR LOSU – Bezpieczna przestrzeń i siła wspólnoty: Grupa samopomocy na rzecz rozwoju i wsparcia uchodźców w Polsce  – Warszawa – 14 770 zł
• Chawa Bugajewa – Krąg kobiet z Czeczenii – grupa wsparcia dla muzułmanek w Polsce oraz mini świetlica dla dzieci z nauką języka czeczeńskiego – Warszawa – 5 000 zł
• Stowarzyszenie Języka Białoruskiego im. Franciszka Skaryny – Spotkania z działaczami Kultury Białoruskiej (poeci, tłumacze, pisarze) – Łódź – 15 000 zł
• Klub Nastolatków Wyspa – Klub Nastolatków Wyspa – Warszawa – 4 800 zł
• Fundacja Folkowisko – Mosty Młodych – Gorajec – 15 000 zł
• Rada Uchodźców – Dajemy uchodźcom siłę – Warszawa – 5 000 zł
• Grupa Black out – Melodie jednoczenia – Kraków – 5 000 zł
• Stowarzyszenie Polsko-Wajnachski Ośrodek Kultury “Marszo” – Razem łatwej – inicjatywa samopomocy edukacyjnej społeczności uchodźców czeczeńskich w Polsce – Warszawa – 15 000 zł
• Międzykulturowy Klub Seniora – Razem w Polsce: seniorzy zjednoczeni w nowym kraju – Gdańsk – 5 000 zł
• Oksana Vykhovanets – Aktywni seniorzy z Ukrainy – Poznań – 5 000 zł
• New Home Project – Dom tam, gdzie jestem #Bielsko-Biała – warsztaty fotograficzno-integracyjne dla nastolatków-cudzoziemców z doświadczeniem emigracji albo przymusowego przemieszczenia – Bielsko-Biała – 5 000 zł
• Buryiad Gurun Polska – Buryiad Gurun Polska – Warszawa – 5 000 zł
• Fundacja Współpracy Międzynarodowej Polsko-Ukraińskiej «FREE DOM» – “Mama-Club” – klub psychoedukacyjny dla rodziców – Toruń – 15 000 zł
• Integracyjny Klub Biznesu w Katowicach (grupa nieformalna) – Integracyjny Klub Biznesu w Katowicach – 5 000 zł
• Sanjar Hoshimi – CodeYourPath: Integracja przez Innowację – Warszawa – 4 640 zł
• Stowarzyszenie na rzecz wsparcia psychicznego dzieci, młodzieży i dorosłych „Salventa” – O czym powinnaś wiedzieć zanim urodzisz dziecko w Łodzi – pomoc uchodźczyniom w okresie ciąży – Łódź – 15 000 zł
• Fundacja Arbhejmo –  Arbhejmo Club – Warszawa – 15 000 zł
• Fundacja Kobiety Wędrowne – W kuchniach świata o prawach kobiet – Warszawa – 11 600 zł

„Spotkanie młodych – MOST” to spotkania 20 polskich i ukraińskich uczniów i uczennic z Liceum Ogólnokształcącego w Lubaczowie i Zespołu Szkół im. gen. Józefa Kustronia w Lubaczowie. Przez 3 dni we wsi Gorajec integrowali się, poznawali się wzajemnie, rozmawiali o swoich emocjach, uczyli się współpracy ponad granicami! Celem było budowanie i zacieśnianie polsko-ukraińskich więzi.

Chawa Bugajewa – Krąg kobiet z Czeczenii – grupa wsparcia dla muzułmanek w Polsce oraz mini świetlica dla dzieci z nauką języka czeczeńskiego (Warszawa)

Chawa zorganizowała cykl spotkań dla kobiet z Czeczenii i innych części Kaukazu oraz ich dzieci. Cotygodniowe spotkania odbywały się w formule grupy wsparcia, wymiany doświadczeń i grupy samopomocowej. Podczas spotkań kobiet dzieci poznawały język czeczeński oraz kulturę, zawierały przyjaźnie, brały udział w animacjach. Dwa spotkania miały charakter otwarty: kolacja ramadanowa iftar z elementami prezentacji kultury czeczeńskiej, inguskiej i muzułmańskiej oraz Dzień Pamięci Ofiar Wysiedlenia Czeczenów i Inguszy 23.02.1944 r – spotkanie edukacyjne), a dwa warsztatowy: spotkanie z mentorką dotyczące pracy kobiet, aktywizacji zawodowej oraz edukacji i aktywizacji młodzieży.

Sanjar Hoshimi – CodeYourPath: Integracja przez Innowację (Warszawa)

CodeYourPath, inicjatywa osób z doświadczeniem uchodźczym, stawia sobie za cel integrację i wzmocnienie umiejętności uchodźców i migrantów poprzez edukację IT. Przeprowadzono 5 warsztatów, skupiając się na umiejętnościach przydatnych w nauce i poszukiwaniu pracy: digital marketingu, podstaw programowania, podstaw tworzenia stron internetowych przy użyciu narzędzi NoCode/LowCode, podstaw analizy danych oraz korzystania z AI. Inicjatywę zrealizowano we współpracy z Centrum Wielokulturowym w Warszawie, gdzie odbyły się warsztaty.

Grupa Black out – Melodie jednoczenia (Kraków)

Diana zorganizowała warsztaty i koncert polsko-ukraińskiej młodzieży w Krakowie. W projekcie wzięli udział młodzi ukraińscy i polscy muzycy, którzy podczas 13 prób i warsztatów stworzyli polsko-ukraińską piosenkę. – Koncert był przykładem na to, jak kultura i muzyka mogą łączyć ludzi. Widzów było bardzo dużo. Bili brawo, pytali o zespoły i organizatorów, było niezwykle miło. Myślę, że każdy z artystów poczuł, że jego twórczość jest wyjątkowa i interesująca dla społeczeństwa – mówi Diana. Zwieńczeniem inicjatywy był wspólny koncert na Rynku Głównym w Krakowie. 

Rada Uchodźców – Dajemy uchodźcom siłę (Warszawa)

Dajemy uchodźcom siłę to inicjatywa osób z doświadczeniem uchodźczym w celu zwiększenia ich kompetencji w zakresie pozyskiwania środków i realizacji inicjatywy własnych w drodze do zwiększenia samodzielności i samostanowienia. Miała też na celu dotarcie do szerszej grupy osób z doświadczeniem uchodźczym i migranckim, dzielenie się dobrymi praktykami oraz pozyskiwania informacji o problemach, aby formułować działania na rzecz zmiany i poprawy sytuacji tych osób, a także przeciwdziałać dyskryminacji i uprzedzeniom. Członkowie i członkinie Rady Uchodźców wzięli udział w szkoleniu, przygotowali materiały informacyjne o działalności Rady, zorganizowali też spotkanie w Centrum Wielokulturowym w Warszawie.

New Home Project – Dom tam, gdzie jestem #Bielsko-Biała – warsztaty fotograficzno-integracyjne dla nastolatków-cudzoziemców z doświadczeniem emigracji albo przymusowego przemieszczenia (Bielsko-Biała)

W ramach New Home Project zorganizowano serię warsztatów (4 spotkania) dla nastolatków i młodych osób z Ukrainy, Białorusi i Polski. Projekt miał na celu pomoc nastolatkom z Białorusi i Ukrainy w przejściu przez traumę i doświadczenia związane z opuszczeniem ojczyzny, a także stworzenie przestrzeni do dialogu, refleksji nad tożsamością i doświadczeniem migracyjnym w przestrzeni artystycznej, gdzie każdy głos i historia mają znaczenie. Warsztaty składały się z dwóch bloków: fotograficzno-filmowego i  integracyjno- rozwojowego.

Warsztaty w #bielskobiala pełne uśmiechów, kreatywności i inspiracji✨Każde zdjęcie to kawałek naszej wspólnej przygody. 

Fundacja Współpracy Międzynarodowej Polsko-Ukraińskiej «FREE DOM» – “Mama-Club” – klub psychoedukacyjny dla rodziców (Toruń)

W ramach inicjatywy Olena i Kateryna stworzyły klub, w którym ukraińskie i białoruskie matki mogły nawiązać kontakty towarzyskie, dowiedzieć się więcej o życiu w Polsce, polskich tradycjach, szkołach i zajęciach pozalekcyjnych dla młodzieży. Głównymi odbiorcami działań były matki dzieci, które uczą się w polskich szkołach i napotykają na różne trudności adaptacyjne. Spotkania dla rodziców odbywały się co tydzień, wzięli w nich udział również specjaliści: psycholodzy i pedagodzy. 

Oksana Vykhovanets – Aktywni seniorzy z Ukrainy (Poznań)

Seniorzy z Ukrainy chcą być aktywną częścią poznańskiej społeczności. Życie w obcym mieście i kraju nie jest łatwe i wielu Ukraińców odczuwa samotność. Grupa samopomocowa wspiera się nawzajem, a dzięki inicjatywie Aktywni Seniorzy z Ukrainy mogła  lepiej poznać się z seniorami z Poznania, współpracować z innymi klubami seniorów i pokazać, że życie po sześćdziesiątce może być ciekawe. Udało się stworzyć bezpieczną przestrzeń do rozmów, szukania informacji oraz wymiany doświadczeń.  „Budowałyśmy relacje między starszymi Ukraińcami mieszkającymi w Poznaniu, a społeczeństwem polskim, z polskimi seniorami” – mówi Oksana Vykhovanets.

Starych drzew się nie przesadza, a jednak 70 tys. seniorów z Ukrainy znalazło się w Polsce z powodu wojny – ZOBACZ FILM o działaniach grupy „Aktywni Ukraińcy 60+ Poznań”.

Stowarzyszenie Polsko-Wajnachski Ośrodek Kultury “Marszo” – Razem łatwej – inicjatywa samopomocy edukacyjnej społeczności uchodźców czeczeńskich w Polsce  (Warszawa)

„Razem łatwiej” to inicjatywa stowarzyszenia społeczności uchodźców z Czeczenii, której celem było wsparcie dzieci i młodzieży czeczeńskiej w zachowaniu własnej tożsamości
kulturowej, a także wsparcie ich w funkcjonowaniu w polskiej szkole. Prowadzono zajęcia i warsztaty: nauka języka polskiego, pomoc w odrabianiu prac domowych, integracji kulturalnej. Warsztatom towarzyszyły podcasty w języku czeczeńskim zrealizowane wspólnie z IMI Radiem.

Integracyjny Klub Biznesu (grupa nieformalna) – Integracyjny Klub Biznesu w Katowicach

Integracyjny Klub Biznesu to inicjatywa skierowana do osób z doświadczeniem uchodźczym i społeczności lokalnej z Katowic i województwa śląskiego. Jej celem była poprawa samoorganizacji oraz wsparcie w aktywności gospodarczej osób z doświadczeniem uchodźczym. Dzięki spotkaniom z specjalistami uczestnicy zdobyli niezbędną wiedzę z zakresu prawa gospodarczego, kwestii podatkowych oraz możliwości uzyskiwania dofinansowań. Uczestniczyli w warsztatach z tworzenia marki i budowania efektywnych zespołów. Spotkania te były nie tylko okazją do nauki, ale także do nawiązywania nowych znajomości i wymiany doświadczeń. – Jesteśmy szczególnie dumni z powstania grupy samopomocowej, która nie tylko integruje osoby z doświadczeniem uchodźczym, ale także buduje mosty między nimi a społecznością lokalną. Wspólne działania, takie jak przygotowywanie wydarzeń, tworzenie grafik i aktywne uczestnictwo w spotkaniach, przyczyniły się do zacieśnienia więzi i wzajemnego zrozumienia – mówi Vita, założycielka Integracyjnego Klubu Biznesu.

Klub Nastolatków Wyspa – Klub Nastolatków Wyspa (Warszawa)

Klub Nastolatków Wyspa prowadził regularne spotkania i zajęcia dla dzieci i młodzieży: gry planszowe, integracyjne, fabularne; organizował wspólne oglądanie filmów i święta tematyczne (walentynki, kiermasz z okazji Dnia Dziecka). Był też koncert zespołu rockowego, dyskoteka, wspólne świętowanie urodzin, warsztaty autoprezentacji i motywacji. A także spotkania z profesjonalistami (bloger, restaurator) oraz dyskusje o kulturze i tradycjach narodów świata. Szkolenie z pierwszej pomocy (we współpracy z inną inicjatywą).

– Mieliśmy zajęcia o nazwie „Laboratorium przyszłości”, pojechaliśmy na wycieczkę do Kolegium Europejskiego w Natolinie. Zorganizowaliśmy turniej Mortal Kombat. Mieliśmy warsztaty z tworzenia gier 2D i spotkanie z doradcą zawodowym na temat IT. Zajęcia, na których próbowaliśmy rozwijać kreatywne i pomysłowe myślenie poprzez fotografię i wymyślanie historii. Staraliśmy się prowadzić zajęcia zgodnie z życzeniami i planami, które otrzymaliśmy w ramach ankiety, którą przeprowadziliśmy z dziećmi. Głównym celem było jednak umożliwienie im spotkań towarzyskich, wspólnego spędzania czasu i nawiązywania przyjaźni – mówi Nadzeya, przedstawicielka grupy nieformalnej. 

Stowarzyszenie Języka Białoruskiego im. Franciszka Skaryny – Spotkania z działaczami Kultury Białoruskiej (poeci, tłumacze, pisarze) (Łódź)

Stowarzyszenie Języka Białoruskiego im. Franciszka Skaryny zorganizowało w Łodzi publiczne spotkania twórcze pomiędzy postaciami kultury białoruskiej a Białorusinami, którzy w wyniku prześladowań politycznych zostali zmuszeni do opuszczenia Białorusi. Głównym celem spotkań była akcja Białorusinów na obczyźnie na rzecz zachowania białoruskiego środowiska kulturowego, które dziś jest na Białorusi aktywnie niszczone W wydarzeniach udział wzięli: Tsimafei Akudovich (Temat: „Top 10 niewidzianych bohaterów historii Białorusi”), Andrej Tokindang (koncert akustyczny), Dzmitry Lukashuk (prezentacja książki „ Białoruska idea narodowa na obczyźnie i w czasie wojny”), Aliaksandr Kudrytski (Dzień Kultury Białoruskiej w tym prezentacja książki „Przygody Kapitana Tanaki”. Wspólne oglądanie bajki. Warsztaty z plasteliny), Uladzimir Arlou (temat wydarzenia: 100-lecie Wasila Bykawa), Sviatlana Kurs (spotkanie literackie), Aliaksandr Liutych (oprawa muzyczna wydarzenia kulturalnego – święto “Kupalle”), Vasili Kalach (wykład-rozmowa „Szlachta Wielkiego Księstwa – dziedzictwo piękne i niezrozumiałe”).

Fundacja Arbhejmo –  Arbhejmo Club (Warszawa)

Fundacja Arbhejmo zorganizowała 32 integracyjne spotkania młodzieżowe dla młodzieży uchodźczej w wieku 14-21 lat. Były to warsztaty relaksacyjne i artystyczne, zajęcia konwersacyjne z języka polskiego, wieczory filmowe oraz kilkukrotnie warsztaty edukacyjne prowadzone przez gości. Odbyło się także 5 wyjść, w tym kulturalne, sportowe jak i do natury.

Buryiad Gurun Polska – Buryiad Gurun Polska (Warszawa)

Głównymi odbiorcami działań byli uchodźcy z buddystycznych regionów Syberii, celem inicjatywy było wsparcie integracji tych społeczności w Polsce oraz wzmocnienie ich poczucia przynależności kulturowej. – Staraliśmy się odpowiedzieć na potrzeby związane z zachowaniem i promocją kultury oraz tożsamości narodowej (np. poprzez organizację święta Sagaalgan), a także informowaniem o prawach i możliwościach legalnego zatrudnienia oraz uzyskania ochrony międzynarodowej w Polsce – mówi Zurtan Khaltarov, autor inicjatywy.

Międzykulturowy Klub Seniora – Razem w Polsce: seniorzy zjednoczeni w nowym kraju (Gdańsk)

Międzykulturowy Klub Seniora zorganizował osiem spotkań dla seniorów z Ukrainy i polskich seniorów z dzielicy Orunia w Gdańsku, podczas których odbyło się wspólne gotowanie, wycieczki, zajęcia z dekoracji, florystyki, robienia świec. 24 osoby wzięły udział w kursie języka polskiego dla seniorów z Ukrainy, a 14 osób uczestniczyło w warsztatach liderskich. Przedstawicielki grupy nieformalnej Międzynarodowy Klub Seniora współpracowały z kadrą Domu Sąsiedzkiego Gościnna Przystań GFIS, a także korzystały z przestrzeni Domu Sąsiedzkiego.

Fundacja Kobiety Wędrowne – W kuchniach świata o prawach kobiet (Warszawa)

Fundacja Kobiety Wędrowne organizuje cykl spotkań, których celem jest wymiana doświadczeń, wspólne działanie oraz edukacja społeczna na temat praw kobiet w kontekście uchodźstwa, tradycji kulturowych i religijnych. Spotkania podczas warsztatów kulinarnych. Zaangażowane osoby wywodzą się z różnych środowisk kobiet skupionych wokół Fundacji Kobiety Wędrowne i Centrum Praw Kobiet oraz współpracujących organizacji społecznych.

1. edycja konkursu WSPÓŁdziałamy! (2022-2023)

W ramach 1 edycji konkursu WSPÓŁdziałamy! na społeczne inicjatywy uchodźców i uchodźczyń przyznaliśmy wsparcie 18 projektom, których celem jest samoorganizacja uchodźców i uchodźczyń w Polsce oraz ich integracja ze społecznością lokalną, w której przebywają. Inicjatywy były realizowane w 2022 i 2023 roku.

W 1. edycji konkursu aż 47 uchodźczych grup nieformalnych i 33 organizacje współtworzone przez osoby uchodźcze i migranckie zgłosiły swoje inicjatywy skierowane do mieszkańców lub do innych uchodźców/uchodźczyń, wspomagające integrację, współpracę i wzajemne poznawanie się oraz wspólne działania na rzecz dobra wspólnego. 71 wniosków zostało zakwalifikowanych do oceny merytorycznej. Wśród inicjatyw, które otrzymały granty są projekty docenione za model współpracy ze społecznościami lokalnymi, inicjatywy edukacyjne, projekty artystyczne, pomocowe, samopomocowe czy międzykulturowe. Wśród wybranych z prawie 80 zgłoszeń inicjatyw są wnioski osób z Afganistanu, Białorusi, Czeczenii, Kurdystanu i Ukrainy mieszkających i działających w różnych częściach Polski. Wsparcie popłynie m.in. do Katowic, Olsztyna, Gorzowa Wielkopolskiego, Szczecina, Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia.

Lista inicjatyw, którym przyznano wsparcie w 1 edycji konkursu:

1. Fundacja Międzynarodowe Centrum Pomocy Psychologicznej, Budowanie pozytywnego wizerunku uchodźców z Ukrainy w mediach społecznościowych, 10 000 zł.
2. Oksana Trybun, Група самодопомоги, як засіб вирішення особистих проблем біженців з України щодо інтеграції в громаду Кракова, 3 500 zł.
3. Veranika Lebedz, Бацькоўскі камітэт школы беларусаў замежжа /адукацыя дзяцей, 3 500 zł.
4. Stowarzyszenie Mova, Język bez barier, Fundusz tłumaczeniowy dla osób uchodźczych, 9 400 zł.
5. Dzieci z Dworca Brześć. Przytulić starość, 3 500 zł.
6. Fundacja Integracji i rozwoju cudzoziemców w Polsce, Nauczę Cię czegoś nowego, 9 900 zł.
7. Yana Alekseenko, Lihtariki, 3 500 zł.
8. Viktar Klimus, “Карагод” Асацыяцыя працаўнікоў культуры і адукацыі, вымушана эміграваўшых у Польшчу, 3 500 zł.
9. Fundacja Afgański Dom, Afgański Dom, 10 000 zł.
10. Grupa głuchych Ukraińców i tłumaczy ukraińskiego języka migowego, Pomoc ukraińskim głuchym uchodźcom poprzez tłumaczenie w języku migowym, 3 500 zł.
11. Fundacja ”Dwa Skrzydła UA”, „Школа Двох Крил” –  „Szkoła Dwóch Skrzydeł”, 10 000 zł.
12. Діти з України у Кракові/Dzieci z Ukrainy w Krakowie, Читацькі зустрічі для дітей у Кракові/Spotkania czytelnicze dla dzieci w Krakowie, 3 500 zł.
13. Fundacja YOUkraine, Program wzmacniający rozwój emocjonalno-społeczny dzieci w wieku przedszkolnym z elementami zajęć umuzykalniających, 10 000 zł
14. Program Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” (Natallia Drobysh), Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” – Centrum Rozwoju Dziecka „Krakowskie dzieciaki”, 3 500 zł.
15. Fundacja “Białorusini w Łódzkim”, Warsztaty gotowania dla cudzoziemców i Polaków „Dania twojego kraju”,  7 000 zł.
16. Неформальне об’єднання українських жінок з міста Глівіце, Створення мультикультурного простору для онлайн-спілкування та живих зустрічей “Українці на Сілезії” \Ukraińcy na Śląsku, 3 500 zł.
17. Niezależne Stowarzyszenie Białoruskich Postaci Kultury, Aukcja dzieł sztuki dla Białorusinów i Ukraińców, 3 500 zł.
18. Вдячне серце!/Wdzięczne serce, Дякуємо, Познань! – налагодження стосунків між Українцями і Поляками, 3 500 zł.

Łączna kwota przyznanego wsparcia w 1 edycji konkursu wyniosła 104 800 zł.

Fundacja Międzynarodowe Centrum Pomocy Psychologicznej, Budowanie pozytywnego wizerunku uchodźców z Ukrainy w mediach społecznościowych

Celem działań Fundacji Międzynarodowe Centrum Pomocy Psychologicznej było budowanie pozytywnego wizerunku uchodźców z Ukrainy w mediach społecznościowych poprzez stworzenie materiałów graficznych, postów oraz nagranie krótkich filmików z udziałem uchodźczyń.

Prowadząc punkt wsparcia cudzoziemców w Tychach staliśmy takim bezpiecznym miejscem dla wszystkich migrantów, do którego przychodzą oni z wieloma swoimi problemami. Dlatego bardzo dobrze wiemy z jaki problemami borykają się nasi rodacy. Jednym z największym problemów jest integracja ze społecznością lokalną. Właśnie dlatego za nasze najważniejsze zadanie uważamy budowanie pozytywnej opinii o Ukraińcach, zapoznanie przedstawicieli lokalnej społeczności z ukraińską kulturą i tradycjami, budowanie relacji pomiędzy migrantami/uchodźcami i przedstawicielami lokalnej społeczności w każdym wieku – mówią organizatorki inicjatywy, Oksana i Anastasiia.

Posłuchaj rozmowy z Yuliią Konoval – właścicielką salonów piękności w Kijowie i Tychach i rozmowy z Maryną – fizjoterapeutką z Ukrainy.

Oksana Trybun, Група самодопомоги, як засіб вирішення особистих проблем біженців з України щодо інтеграції в громаду Кракова – Grupa samopomocy sposobem rozwiązywania problemów osobistych uchodźców z Ukrainy w zakresie integracji ze społecznością krakowską

Inicjatywa miała na celu zorganizowanie i przeprowadzenie 3 spotkań grupy samopomocowej dla uchodźczyń z Ukrainy. Są to kobiety z Mariupola, Melitopola, Charkowa, Chersonia, Słowiańska, Zaporoża i Czernihowa, które przyjechały do Krakowa po 24 lutego 2022 roku w poszukiwaniu schronienia dla siebie i swoich dzieci. Dzięki grupie samopomocowej powstał krąg wsparcia wśród kobiet w podobnej sytuacji, mogły one również otrzymać pomoc psychologiczną i terapeutyczną.

Każdy traumatyczny kryzys, a wojna jeszcze bardziej, niszczy naszą zwykłą równowagę życiową… Ale pod jego gruzami mamy szansę znaleźć nasz prawdziwy fundament i zbudować nową, być może zupełnie inną równowagę życiową – mówi Oksana Trybun.

Бацькоўскі камітэт школы беларусаў замежжа /адукацыя дзяцей – Komitet Rodzicielski Szkoły Białorusinów za granicą / edukacja dzieci

Rodzice, którzy musieli wyjechać z Białorusi, zorganizowali się, aby wspólnie uczyć swoje dzieci. Zapewnili naukę języka białoruskiego, polskiego, agnielskiego, matematyki, fizyki, chemii i biologii. W zajęciach uczestniczyło 35 uczniów i uczennic.

Stowarzyszenie Mova, Język bez barier, Fundusz tłumaczeniowy dla osób uchodźczych

Stowarzyszenie Mova – Język bez barier zapewnia bezpośrednią pomoc językową osobom migranckim i uchodźczym, wspierając osoby uchodźcze w ośrodkach, szpitalach, na sesjach terapeutycznych oraz zdalnie. W działania  zaangażowani byli tłumacze z języka arabskiego, sorani, kurmandżi, paszto, dari oraz ukraińskiego. Pomoc prowadzona była zarówno zdalnie (telefon, Whatsapp, Zoom), jak i stacjonarnie. Stowarzyszenie współpracuje z Polskim Forum Migracyjnym, Grupą Granica, Ośrodkiem Pomocy Społecznej Praga Południe oraz ze Spółdzielnią Słuszna Strawa.

Dzieci z Dworca Brześć. Przytulić starość

Dzieci z Dworca Brześć to Czeczeni i Ingusze, grupa dzieci oraz ich mam, które koczowały miesiącami na granicy polsko-białoruskiej w Brześciu. W Polsce znalazły schronienie i teraz wiele z nich włącza się w wolontariat. Opiekują się starszymi osobami z Domu Spokojnej Starości, gotują dla ukraińskich uchodźców. Czeczeńskie mamy w większości nie mają własnych matek, bo te albo zginęły w dwóch krwawych wojnach czeczeńskich, albo pozostały w Czeczenii. Dzieci nie mają babć. W ramach inicjatywy opiekują się grupą 30 babć z domu samotnej starości w Warszawie. Gotują domowe obiady, zapoznają polskie babcie z kuchnią kaukaską, dzielą się tradycją i zwyczajami. Prowadzą warsztaty śmiechowo-pieśniowo-taneczne. Rozmawiają, wysłuchują, przytulają.

Fundacja Integracji i rozwoju cudzoziemców w Polsce, Nauczę Cię czegoś nowego

Fundacja Integracji i Rozwoju Cudzoziemców w Polsce w Centrum Migranta w Gorzowie Wielkopolskim postanowiła dać uchodźczyniom z Ukrainy możliwość wykorzystania swoich talentów i umiejętności i szansę na integrację. W ramach inicjatywy „NAUCZĘ CIĘ NOWEGO” zorganizowała cykl 30 spotkań, podczas których uczestniczki mogły zarówno podzielić się swoimi umiejętnościami, jak i nauczyć się czegoś nowego.

Pani Anastazja rysuje od dziecka a zawodowo zajmuje się malarstwem od 6 lat. Kiedy przyjechała do Polski, uciekając przed wojną, nie była pewna, czy uda jej się nadal realizować swoją pasję. Została jedną z instruktorek projektu „Nauczyć się nowego”: prowadziła warsztaty z malowania na tkaninie. Pani Aleksandra opowiadała o mikrozieleni, a pani Tetiana uczyła jak zrobić świetne zdjęcia zwykłym telefonem.  Podczas kolejnych zajęć uczestniczki mogły również poznać tajniki fotografii i uczyć się języków. – Chciałam dać dziewczynom przestrzeń do pokazania siebie jako specjalistek w różnych branżach, żeby poczuły, że ich wiedza i doświadczenie są potrzebne w obcym kraju. Mogły zobaczyć, jak inne osoby odnalazły się  Polsce i uczyć się od siebie nawzajem – mówi Daria Lukianova, wiceprezeska Fundacji Integracji i Rozwoju Cudzoziemców w Polsce.

Yana Alekseenko, Lihtariki

Grupa twórców z Białorusi zajmująca się zajęciami teatralnymi dla dzieci, w tym arteterapią zorganizowała w Warszawie spotkanie dla rodzin z Ukrainy, Polski i Białorusi: spektakl teatralny, warsztaty z piernikami oraz zabawę i dyskotekę. Podczas akcji „Tajemniczy przyjaciel” dzieci z Ukrainy i Białorusi wymieniały się prezentami z dziećmi z Polski. Celem inicjatywy wsparcie integracji białoruskich i ukraińskich dzieci w Polsce, pomoc w nawiązaniu przyjaźni, poszerzanie kręgu znajomych oraz wymiana kulturalna.

Viktar Klimus, “Карагод” Асацыяцыя працаўнікоў культуры і адукацыі, вымушана эміграваўшых у Польшчу

Celem inicjatywy jest wspieranie i tworzenie warunków do rozwoju zawodowego białoruskich specjalistów w dziedzinie edukacji, kultury, IT i multimediów, którzy stracili pracę lub zostali zmuszeni do emigracji. W Warszawie zorganizowano trzydniowe spotkanie dla 26 osób. Uczestnicy poznali się, wymienili doświadczenia zawodowe w nowych warunkach na emigracji, zaangażowali się w planowanie przyszłych projektów społecznych. Efektem ich prac są plany i porozumienia dotyczące dalszej współpracy, takiej jak realizowane obecnie intensywne szkolenie z kręcenia filmów, włączenie nowych uczestników do pracy nad programem rozrywkowo-edukacyjnym dla dzieci „Przygody Zyafirki Kozaka” i utworzenie społeczności na Facebooku do dalszej komunikacji.

Fundacja Afgański Dom, Afgański Dom

Afgański Dom to inicjatywa mająca na celu wzmocnienie społeczności afgańskiej i jej samoorganizacji w Polsce. Mieszka tu wielu Afgańczyków i Afganek, ale nigdy nie było okazji by społeczność ta mogła się tak naprawdę poznać, zintegrować i dzięki temu wzajemnie wspierać. – Chcemy zorganizować serię spotkań, które mają na celu zarówno wzmocnienie nas jako społeczności, rozwój naszych aktywności obywatelskich, integrację i stworzenie sieci wsparcia dla uchodźców z Afganistanu i nie tylko – mówi Sultan Padshakh, prezes Fundacji Afgański Dom.

fot. Irka Medvedieva

Fundacja ”Dwa Skrzydła UA”, „Школа Двох Крил” –  „Szkoła Dwóch Skrzydeł”

Dzięki inicjatywie „Szkoła Dwóch Skrzydeł” 20 dzieci z rodzin ukraińskich w Olsztynie w wieku 7-12 lat mogło otrzymać pomoc edukacyjną i wziąć udział w zajęciach integracyjnych. W świetlicy 2-3 razy w tygodniu od stycznia do czerwca 2023 r. dzieci odrabiały zadania domowe z polskiej lub ukraińskiej szkoły, uczyły się matematyki i ukraińskiego, mogły też zapoznać się z polską kulturą, tradycjami i historią. W realizację projektu Fundacji „Dwa skrzydła UA” zaangażowani byli partnerzy: Federacja FOSA Biblioteka Wojewódzka w Olsztynie, Miejski Ośrodek Kultury, Teatr Jaracza w Olsztynie i Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (prowadzenie spotkań informacyjnych dla matek, oferowanie wsparcia psychologicznego dla uczestniczek).

Діти з України у Кракові/Dzieci z Ukrainy w Krakowie, Читацькі зустрічі для дітей у Кракові/Spotkania czytelnicze dla dzieci w Krakowie

W Krakowie zorganizowano cykl 5 spotkań czytelniczych i warsztatów twórczych dla dzieci w wieku od 4 do 10 lat oraz ich mam. Klub Czytelniczy był dla dzieci i mam okazją do wspólnego spędzenia czasu, odpoczynku, rozmowy na ważne tematy i twórczej pracy. W spotkaniach uczestniczyli ukraińscy pisarze: Olga Kupriyan (czytanie książki „Zagubiona Mruczusia” o ewakuacji dziewczynki i jej matki oraz ich podróży pociągiem do Polski; podczas warsztatów dzieci wykonały papierowego kota), Mila Radchenko (książka „Wyprawa po niesamowite zwierzęta” i rozmowa o wyjątkowych i rzadkich zwierzętach oraz o tym, jak ważna jest ochrona przyrody, dzieci własnoręcznie wykonały zabawkę – smoka), Iryna Lazutkina (czytanie książki „Szop o imieniu Bo i balon”, rozmowa o hobby, samolotach i lotach, dzieci wykonały balony) i Halyna Tkachuk (książka „Dąb Trzech Drzew” – opowieść o domu, przyjaźni i wsparciu, dzieci rysowały własny obrazek – drzewo z magicznymi wróżkami).

– Podczas czytania poruszaliśmy tematy ważne dla dzieci: emigracja, przyjaźń z nowymi ludźmi, pomoc potrzebującym, znaczenie dbania o bliskich i przyrodę. Dzieci miały okazję zadać autorom pytania dotyczące pisania książek, inspiracji, wyboru bohaterów oraz tego, jak powstaje książka. Po czytaniu dzieci mogły wykonać coś własnoręcznie, narysować, wyrazić się twórczo. Podczas spotkań na czytaniu przebywały również mamy, które chętnie brały udział w dyskusjach o książkach i działaniach twórczych – mówi Maryna, koordynatorka inicjatywy Klub Czytelniczy.

Fundacja YOUkraine, Program wzmacniający rozwój emocjonalno-społeczny dzieci w wieku przedszkolnym z elementami zajęć umuzykalniających

Fundacja YOUkraine zorganizowała zajęcia muzyczno-ruchowe, teatralne i muzyczno-terapeutyczne dla 75 dzieci w wieku przedszkolnym (2,5-6 lat) z ukraińskiego niepublicznego przedszkola „Maleńka Kraina” w Szczecinie. Inicjatywa miała na celu zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci z doświadczeniem uchodźczym w wieku przedszkolnym oraz dzieci które we wrześniu rozpoczną edukację szkolną w Polsce.

Podczach pierwszych zajęć zauważyliśmy, że niektóre dzieci nigdy nie miały styczności z muzyką na żywo. Traumatyczne doświadczenia wojenne u niektórych dzieci spowodowały utratę słuchu. Efektem projektu były pierwsze muzyczne przedstawienia i koncert w przedszkolu „Maleńka Kraina” w języku polskim i ukraińskim. Niektóre dzieci rozpoczęły indywidualną naukę gry na instrumentach muzycznych.

Program Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” (Natallia Drobysh), Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” – Centrum Rozwoju Dziecka „Krakowskie dzieciaki”

Celem inicjatywy było stworzenie przestrzeni kulturalnej i edukacyjnej dla dzieci z Białorusi w różnym wieku. Przygotowano zajęcia rozwojowe dla małych dzieci (2-3 lata) i ich rodziców, warsztaty kreatywne i projekty edukacyjne dla dzieci w wieku 4-8 lat, klub gier planszowych dla starszych dzieci oraz młodzieży. Spotkania odbywały się co tydzień, wzięło w nich udział łącznie 80 osób.

– Oprócz cotygodniowych zajęć zorganizowaliśmy warsztaty robienia kartek świątecznych, wspólne wyjazdy rodzicielskie, bibliotekę białoruskich książek, spotkania z białoruskimi pisarzami dziecięcymi i dziecięcy klub gier stołowych dla nastolatków – mówi Pani Natalia, koordynatorka inicjatywy. – W każdą sobotę przychodziły do ​​nas dzieci i rodzice. Nie przeszkadzał im ulewny deszcz ani zamieć. Kiedy żegnaliśmy się i wyjeżdżaliśmy na wakacje, dzieci pytały, czy spotkamy się we wrześniu.

FUNDACJA “BIAŁORUSINI W ŁÓDZKIM”, Warsztaty gotowania dla cudzoziemców i Polaków „Dania twojego kraju”

Odbiorcami inicjatywy byli uchodźcy i uchodźczynie z Ukrainy przebywający na Śląsku, którzy otrzymali zarówno praktyczne informacje ( m.in. o tym, jak wypełnić formularz PIT, rodzaje umów przy podejmowaniu zatrudnienia, egzamin ósmoklasisty i rekrutacja do szkół średnich), jak też mieli okazję poznać historię i kulturę Śląska. Powstała grupa na Facebooku, zorganizowano cztery spotkania w Katowicach, Gliwicach i Bytomiu, m.in. o architekturze i wybitnych postaciach urodzonych i działających na Śląsku.

Niezależne Stowarzyszenie Białoruskich Postaci Kultury, Aukcja dzieł sztuki dla Białorusinów i Ukraińców

Grupa Niezależne Stowarzyszenie Białoruskich Postaci Kultury – przy wsparciu Fundacji Humanosh, zaangażowała się w przygotowanie aukcji współczesnej sztuki białoruskiej i ukraińskiej w Piękna Gallery w Warszawie. Zebrane środki przeznaczono na działanie Mirnego Domu – schroniska dla uchodźców z Białorusi i Ukrainy.

Ideą Mirnych Domów jest wspólnota, zaoferowanie mieszkańcom namiastki domowego, rodzinnego życia. W każdym domu jest wspólna przestrzeń, gdzie ludzie zbierają się wieczorami, oglądają tv, rozmawiają, wspólnie gotują. Przymusowa emigracja jest potężną traumą, dlatego nikt w niej nie powinien być skazany na samotność.

Wśród licytowanych dzieł znalazły się prace młodych, ale już znanych w świecie, artystów z Białorusi, takich jak Alexandr Adamov, Igor Tishin, Sergey Shabohin i Tatiana Radsivilko. Swoją pracę na rzecz wspierania wolności przekazała również aktywistka Jana Shostak. Spośród artystów ukraińskich warto wspomnieć Alinę Sokolovą, Danilea Galkina i Pavlo Makova. Aukcję uświetniły także prace polskich artystów: Marceliny Sosnowskiej, Pawła Kowalewskiego i Rafała Olbińskiego. Artyści, którzy uczestniczyli w przedsięwzięciu, reprezentują różne generacje, style, techniki i dyscypliny. Łączy je bezpośrednie lub pośrednie odwołanie do pojęcia wolności, niezależności, bezpieczeństwa lub jego braku.

Вдячне серце! – Wdzięczne serce!, Дякуємо, Познань! – налагодження стосунків між Українцями і Поляками

Projekt „Wdzięczne serce” wspaniałych organizatorek z Poznania: Viktorii i Tetiany miał za zadanie okazać wdzięczność tym, którzy stanęli na ich drodze spiesząc z pomocą czy serdecznym uśmiechem. Przygotowały one cykl spotkań połączonych z gotowaniem barszczu ukraińskiego i pieczeniem polskiego makowca oraz warsztaty dla dorosłych i dzieci z robienia lalki-motanki.

Pieczenie czterech makowców jednocześnie okazało się nie lada wyzwaniem! Dałyśmy radę!