W ramach konkursu WSPÓŁdziałamy! na społeczne inicjatywy uchodźców i uchodźczyń przyznaliśmy wsparcie 20 projektom, których celem jest samoorganizacja uchodźców i uchodźczyń w Polsce oraz ich integracja ze społecznością lokalną, w której przebywają.

W ramach konkursu aż 47 uchodźczych grup nieformalnych i 33 organizacje współtworzone przez osoby uchodźcze i migranckie zgłosiły swoje inicjatywy skierowane do mieszkańców lub do innych uchodźców/uchodźczyń, wspomagające integrację, współpracę i wzajemne poznawanie się oraz wspólne działania na rzecz dobra wspólnego. 71 wniosków zostało zakwalifikowanych do oceny merytorycznej. Wśród inicjatyw, które otrzymały granty są projekty docenione za model współpracy ze społecznościami lokalnymi, inicjatywy edukacyjne, projekty artystyczne, pomocowe, samopomocowe czy międzykulturowe. Wśród wybranych z prawie 80 zgłoszeń inicjatyw są wnioski osób z Afganistanu, Białorusi, Czeczenii, Kurdystanu i Ukrainy mieszkających i działających w różnych częściach Polski. Wsparcie popłynie m.in. do Katowic, Olsztyna, Gorzowa Wielkopolskiego, Szczecina, Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia.

Lista inicjatyw, którym przyznano wsparcie:

1. Fundacja Międzynarodowe Centrum Pomocy Psychologicznej, Budowanie pozytywnego wizerunku uchodźców z Ukrainy w mediach społecznościowych, 10 000 zł.
2. Oksana Trybun, Група самодопомоги, як засіб вирішення особистих проблем біженців з України щодо інтеграції в громаду Кракова, 3 500 zł.
3. Veranika Lebedz, Бацькоўскі камітэт школы беларусаў замежжа /адукацыя дзяцей, 3 500 zł.
4. Stowarzyszenie Mova, Język bez barier, Fundusz tłumaczeniowy dla osób uchodźczych, 9 400 zł.
5. Dzieci z Dworca Brześć. Przytulić starość, 3 500 zł.
6. Fundacja Integracji i rozwoju cudzoziemców w Polsce, Научи меня новому, 9 900 zł.
7. Yana Alekseenko, Lihtariki, 3 500 zł.
8. Viktar Klimus, “Карагод” Асацыяцыя працаўнікоў культуры і адукацыі, вымушана эміграваўшых у Польшчу, 3 500 zł.
9. Fundacja Afgański Dom, Afgański Dom, 10 000 zł.
10. Grupa głuchych Ukraińców i tłumaczy ukraińskiego języka migowego, Pomoc ukraińskim głuchym uchodźcom poprzez tłumaczenie w języku migowym, 3 500 zł.
11. Obywatelska inicjatywa „Partyzanka”, Pomoc językowa byłym więźniom politycznym, 3 500 zł.
12. Fundacja ”Dwa Skrzydła UA”, „Школа Двох Крил” –  „Szkoła Dwóch Skrzydeł”, 10 000 zł.
13. Діти з України у Кракові/Dzieci z Ukrainy w Krakowie, Читацькі зустрічі для дітей у Кракові/Spotkania czytelnicze dla dzieci w Krakowie, 3 500 zł.
14. Katsiaryna Ramanchyk, ShowUp! анлайн пітчынг-сесіі культурніцкіх і мастацкіх праектаў беларускіх культурніцкіх дзеячаў у Польшчы, 3 500 zł.
15. Fundacja YOUkraine, Program wzmacniający rozwój emocjonalno-społeczny dzieci w wieku przedszkolnym z elementami zajęć umuzykalniających, 10 000 zł
16. Program Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” (Natallia Drobysh), Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” – Centrum Rozwoju Dziecka “Krakowskie dzieciaki”, 3 500 zł.
17. Fundacja “Białorusini w Łódzkim”, Warsztaty gotowania dla cudzoziemców i Polaków „Dania twojego kraju”,  7 000 zł.
18. Неформальне об’єднання українських жінок з міста Глівіце, Створення мультикультурного простору для онлайн-спілкування та живих зустрічей “Українці на Сілезії” \Ukraińcy na Śląsku, 3 500 zł.
19. Niezależne Stowarzyszenie Białoruskich Postaci Kultury, Aukcja dzieł sztuki dla Białorusinów i Ukraińców, 3 500 zł.
20. Вдячне серце!/Wdzięczne serce, Дякуємо, Познань! – налагодження стосунків між Українцями і Поляками, 3 500 zł.

Łączna kwota przyznanego wsparcia wynosi: 111 800 zł.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ

ad. 1 Fundacja Międzynarodowe Centrum Pomocy Psychologicznej, Budowanie pozytywnego wizerunku uchodźców z Ukrainy w mediach społecznościowych

Celem działań Fundacji Międzynarodowe Centrum Pomocy Psychologicznej było budowanie pozytywnego wizerunku uchodźców z Ukrainy w mediach społecznościowych poprzez stworzenie materiałów graficznych, postów oraz nagranie krótkich filmików z udziałem uchodźczyń.

Prowadząc punkt wsparcia cudzoziemców w Tychach staliśmy takim bezpiecznym miejscem dla wszystkich migrantów, do którego przychodzą oni z wieloma swoimi problemami. Dlatego bardzo dobrze wiemy z jaki problemami borykają się nasi rodacy. Jednym z największym problemów jest integracja ze społecznością lokalną. Właśnie dlatego za nasze najważniejsze zadanie uważamy budowanie pozytywnej opinii o Ukraińcach, zapoznanie przedstawicieli lokalnej społeczności z ukraińską kulturą i tradycjami, budowanie relacji pomiędzy migrantami/uchodźcami i przedstawicielami lokalnej społeczności w każdym wieku – mówią organizatorki inicjatywy, Oksana i Anastasiia.

Posłuchaj rozmowy z Yuliią Konoval – właścicielką salonów piękności w Kijowie i Tychach i rozmowy z Maryną – fizjoterapeutką z Ukrainy.

ad 2. Oksana Trybun, Група самодопомоги, як засіб вирішення особистих проблем біженців з України щодо інтеграції в громаду Кракова – Grupa samopomocy sposobem rozwiązywania problemów osobistych uchodźców z Ukrainy w zakresie integracji ze społecznością krakowską

Inicjatywa miała na celu zorganizowanie i przeprowadzenie 3 spotkań grupy samopomocowej dla uchodźczyń z Ukrainy. Są to kobiety z Mariupola, Melitopola, Charkowa, Chersonia, Słowiańska, Zaporoża i Czernihowa, które przyjechały do Krakowa po 24 lutego 2022 roku w poszukiwaniu schronienia dla siebie i swoich dzieci. Dzięki grupie samopomocowej powstał krąg wsparcia wśród kobiet w podobnej sytuacji, mogły one również otrzymać pomoc psychologiczną i terapeutyczną.

Każdy traumatyczny kryzys, a wojna jeszcze bardziej, niszczy naszą zwykłą równowagę życiową… Ale pod jego gruzami mamy szansę znaleźć nasz prawdziwy fundament i zbudować nową, być może zupełnie inną równowagę życiową – mówi Oksana Trybun.

ad 3. Бацькоўскі камітэт школы беларусаў замежжа /адукацыя дзяцей – Komitet Rodzicielski Szkoły Białorusinów za granicą / edukacja dzieci

Rodzice, którzy musieli wyjechać z Białorusi, zorganizowali się, aby wspólnie uczyć swoje dzieci. Zapewnili naukę języka białoruskiego, polskiego, agnielskiego, matematyki, fizyki, chemii i biologii. W zajęciach uczestniczyło 35 uczniów i uczennic.

ad. 4 Stowarzyszenie Mova, Język bez barier, Fundusz tłumaczeniowy dla osób uchodźczych

Stowarzyszenie Mova – Język bez barier zapewnia bezpośrednią pomoc językową osobom migranckim i uchodźczym, wspierając osoby uchodźcze w ośrodkach, szpitalach, na sesjach terapeutycznych oraz zdalnie. W działania  zaangażowani byli tłumacze z języka arabskiego, sorani, kurmandżi, paszto, dari oraz ukraińskiego. Pomoc prowadzona była zarówno zdalnie (telefon, Whatsapp, Zoom), jak i stacjonarnie. Stowarzyszenie współpracuje z Polskim Forum Migracyjnym, Grupą Granica, Ośrodkiem Pomocy Społecznej Praga Południe oraz ze Spółdzielnią Słuszna Strawa.

ad 5. Dzieci z Dworca Brześć. Przytulić starość

Dzieci z Dworca Brześć to Czeczeni i Ingusze, grupa dzieci oraz ich mam, które koczowały miesiącami na granicy polsko-białoruskiej w Brześciu. W Polsce znalazły schronienie i teraz wiele z nich włącza się w wolontariat. Opiekują się starszymi osobami z Domu Spokojnej Starości, gotują dla ukraińskich uchodźców. Czeczeńskie mamy w większości nie mają własnych matek, bo te albo zginęły w dwóch krwawych wojnach czeczeńskich, albo pozostały w Czeczenii. Dzieci nie mają babć. W ramach inicjatywy opiekują się grupą 30 babć z domu samotnej starości w Warszawie. Gotują domowe obiady, zapoznają polskie babcie z kuchnią kaukaską, dzielą się tradycją i zwyczajami. Prowadzą warsztaty śmiechowo-pieśniowo-taneczne. Rozmawiają, wysłuchują, przytulają.

ad 6. Fundacja Integracji i rozwoju cudzoziemców w Polsce, Научи меня новому

Fundacja Integracji i Rozwoju Cudzoziemców w Polsce w Centrum Migranta w Gorzowie Wielkopolskim postanowiła dać migrantom możliwość wykorzystania swoich talentów i umiejętności i szansę na integrację. Projekt “NAUCZĘ CIĘ NOWEGO” to cykl spotkań, których uczestnicy mogą poznać tajniki fotografii, języki, przyjaciół – po prostu nauczyć się nowego. Pani Anastazja rysuje od dziecka a zawodowo zajmuje się malarstwem od 6 lat. Kiedy przyjechała do Polski, uciekając przed wojną, nie była pewna, czy uda jej się nadal realizować swoją pasję. Ma taką możliwość. Została jedną z instruktorek projektu „Nauczyć się nowego”. Prowadzi warsztaty z malowania na tkaninie.

ad 7. Yana Alekseenko, Lihtariki

Grupa twórców z Białorusi zajmująca się zajęciami teatralnymi dla dzieci, w tym arteterapią zorganizowała w Warszawie spotkanie dla rodzin z Ukrainy, Polski i Białorusi: spektakl teatralny, warsztaty z piernikami oraz zabawę i dyskotekę. Podczas akcji “Tajemniczy przyjaciel” dzieci z Ukrainy i Białorusi wymieniały się prezentami z dziećmi z Polski. Celem inicjatywy wsparcie integracji białoruskich i ukraińskich dzieci w Polsce, pomoc w nawiązaniu przyjaźni, poszerzanie kręgu znajomych oraz wymiana kulturalna.

ad 8. Viktar Klimus, “Карагод” Асацыяцыя працаўнікоў культуры і адукацыі, вымушана эміграваўшых у Польшчу

Celem inicjatywy jest wspieranie i tworzenie warunków do rozwoju zawodowego białoruskich specjalistów w dziedzinie edukacji, kultury, IT i multimediów, którzy stracili pracę lub zostali zmuszeni do emigracji. W Warszawie zorganizowano trzydniowe spotkanie dla 26 osób. Uczestnicy poznali się, wymienili doświadczenia zawodowe w nowych warunkach na emigracji, zaangażowali się w planowanie przyszłych projektów społecznych. Efektem ich prac są plany i porozumienia dotyczące dalszej współpracy, takiej jak realizowane obecnie intensywne szkolenie z kręcenia filmów, włączenie nowych uczestników do pracy nad programem rozrywkowo-edukacyjnym dla dzieci „Przygody Zyafirki Kozaka” i utworzenie społeczności na Facebooku do dalszej komunikacji.

ad 9. Fundacja Afgański Dom, Afgański Dom

Afgański Dom to inicjatywa mająca na celu wzmocnienie społeczności afgańskiej i jej samoorganizacji w Polsce. Mieszka tu wielu Afgańczyków i Afganek, ale nigdy nie było okazji by społeczność ta mogła się tak naprawdę poznać, zintegrować i dzięki temu wzajemnie wspierać. – Chcemy zorganizować serię spotkań, które mają na celu zarówno wzmocnienie nas jako społeczności, rozwój naszych aktywności obywatelskich, integrację i stworzenie sieci wsparcia dla uchodźców z Afganistanu i nie tylko – mówi Sultan Padshakh, prezes Fundacji Afgański Dom.

ad. 12. Fundacja ”Dwa Skrzydła UA”, „Школа Двох Крил” –  „Szkoła Dwóch Skrzydeł”

Dzięki inicjatywie “Szkoła Dwóch Skrzydeł” 20 dzieci z rodzin ukraińskich w Olsztynie w wieku 7-12 lat mogło otrzymać pomoc edukacyjną i wziąć udział w zajęciach integracyjnych. W świetlicy 2-3 razy w tygodniu od stycznia do czerwca 2023 r. dzieci odrabiały zadania domowe z polskiej lub ukraińskiej szkoły, uczyły się matematyki i ukraińskiego, mogły też zapoznać się z polską kulturą, tradycjami i historią. W realizację projektu Fundacji “Dwa skrzydła UA” zaangażowani byli partnerzy: Federacja FOSA Biblioteka Wojewódzka w Olsztynie, Miejski Ośrodek Kultury, Teatr Jaracza w Olsztynie i Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (prowadzenie spotkań informacyjnych dla matek, oferowanie wsparcia psychologicznego dla uczestniczek).

ad 13. Діти з України у Кракові/Dzieci z Ukrainy w Krakowie, Читацькі зустрічі для дітей у Кракові/Spotkania czytelnicze dla dzieci w Krakowie

W Krakowie zorganizowano cykl 5 spotkań czytelniczych i warsztatów twórczych dla dzieci w wieku od 4 do 10 lat oraz ich mam. Klub Czytelniczy był dla dzieci i mam okazją do wspólnego spędzenia czasu, odpoczynku, rozmowy na ważne tematy i twórczej pracy. W spotkaniach uczestniczyli ukraińscy pisarze: Olga Kupriyan (czytanie książki “Zagubiona Mruczusia” o ewakuacji dziewczynki i jej matki oraz ich podróży pociągiem do Polski; podczas warsztatów dzieci wykonały papierowego kota), Mila Radchenko (książka “Wyprawa po niesamowite zwierzęta” i rozmowa o wyjątkowych i rzadkich zwierzętach oraz o tym, jak ważna jest ochrona przyrody, dzieci własnoręcznie wykonały zabawkę – smoka), Iryna Lazutkina (czytanie książki “Szop o imieniu Bo i balon”, rozmowa o hobby, samolotach i lotach, dzieci wykonały balony) i Halyna Tkachuk (książka „Dąb Trzech Drzew” – opowieść o domu, przyjaźni i wsparciu, dzieci rysowały własny obrazek – drzewo z magicznymi wróżkami).

– Podczas czytania poruszaliśmy tematy ważne dla dzieci: emigracja, przyjaźń z nowymi ludźmi, pomoc potrzebującym, znaczenie dbania o bliskich i przyrodę. Dzieci miały okazję zadać autorom pytania dotyczące pisania książek, inspiracji, wyboru bohaterów oraz tego, jak powstaje książka. Po czytaniu dzieci mogły wykonać coś własnoręcznie, narysować, wyrazić się twórczo. Podczas spotkań na czytaniu przebywały również mamy, które chętnie brały udział w dyskusjach o książkach i działaniach twórczych – mówi Maryna, koordynatorka inicjatywy Klub Czytelniczy.

ad 15. Fundacja YOUkraine, Program wzmacniający rozwój emocjonalno-społeczny dzieci w wieku przedszkolnym z elementami zajęć umuzykalniających

Fundacja YOUkraine zorganizowała zajęcia muzyczno-ruchowe, teatralne i muzyczno-terapeutyczne dla 75 dzieci w wieku przedszkolnym (2,5-6 lat) z ukraińskiego niepublicznego przedszkola “Maleńka Kraina” w Szczecinie. Inicjatywa miała na celu zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju emocjonalno-społecznego dzieci z doświadczeniem uchodźczym w wieku przedszkolnym oraz dzieci które we wrześniu rozpoczną edukację szkolną w Polsce.

Podczach pierwszych zajęć zauważyliśmy, że niektóre dzieci nigdy nie miały styczności z muzyką na żywo. Traumatyczne doświadczenia wojenne u niektórych dzieci spowodowały utratę słuchu. Efektem projektu były pierwsze muzyczne przedstawienia i koncert w przedszkolu „Maleńka Kraina” w języku polskim i ukraińskim. Niektóre dzieci rozpoczęły indywidualną naukę gry na instrumentach muzycznych.

ad 16. Program Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” (Natallia Drobysh), Дзіцячы развіваючы цэнтр “Кракаўскія жэўжыкі” – Centrum Rozwoju Dziecka “Krakowskie dzieciaki”

Celem inicjatywy było stworzenie przestrzeni kulturalnej i edukacyjnej dla dzieci z Białorusi w różnym wieku. Przygotowano zajęcia rozwojowe dla małych dzieci (2-3 lata) i ich rodziców, warsztaty kreatywne i projekty edukacyjne dla dzieci w wieku 4-8 lat, klub gier planszowych dla starszych dzieci oraz młodzieży. Spotkania odbywały się co tydzień, wzięło w nich udział łącznie 80 osób.

– Oprócz cotygodniowych zajęć zorganizowaliśmy warsztaty robienia kartek świątecznych, wspólne wyjazdy rodzicielskie, bibliotekę białoruskich książek, spotkania z białoruskimi pisarzami dziecięcymi i dziecięcy klub gier stołowych dla nastolatków – mówi Pani Natalia, koordynatorka inicjatywy. – W każdą sobotę przychodziły do ​​nas dzieci i rodzice. Nie przeszkadzał im ulewny deszcz ani zamieć. Kiedy żegnaliśmy się i wyjeżdżaliśmy na wakacje, dzieci pytały, czy spotkamy się we wrześniu.

ad 17. FUNDACJA “BIAŁORUSINI W ŁÓDZKIM”, Warsztaty gotowania dla cudzoziemców i Polaków „Dania twojego kraju”

Odbiorcami inicjatywy byli uchodźcy i uchodźczynie z Ukrainy przebywający na Śląsku, którzy otrzymali zarówno praktyczne informacje ( m.in. o tym, jak wypełnić formularz PIT, rodzaje umów przy podejmowaniu zatrudnienia, egzamin ósmoklasisty i rekrutacja do szkół średnich), jak też mieli okazję poznać historię i kulturę Śląska. Powstała grupa na Facebooku, zorganizowano cztery spotkania w Katowicach, Gliwicach i Bytomiu, m.in. o architekturze i wybitnych postaciach urodzonych i działających na Śląsku.

ad 19. Niezależne Stowarzyszenie Białoruskich Postaci Kultury, Aukcja dzieł sztuki dla Białorusinów i Ukraińców

Grupa Niezależne Stowarzyszenie Białoruskich Postaci Kultury – przy wsparciu Fundacji Humanosh, zaangażowała się w przygotowanie aukcji współczesnej sztuki białoruskiej i ukraińskiej w Piękna Gallery w Warszawie. Zebrane środki przeznaczono na działanie Mirnego Domu – schroniska dla uchodźców z Białorusi i Ukrainy.

Ideą Mirnych Domów jest wspólnota, zaoferowanie mieszkańcom namiastki domowego, rodzinnego życia. W każdym domu jest wspólna przestrzeń, gdzie ludzie zbierają się wieczorami, oglądają tv, rozmawiają, wspólnie gotują. Przymusowa emigracja jest potężną traumą, dlatego nikt w niej nie powinien być skazany na samotność.

Wśród licytowanych dzieł znalazły się prace młodych, ale już znanych w świecie, artystów z Białorusi, takich jak Alexandr Adamov, Igor Tishin, Sergey Shabohin i Tatiana Radsivilko. Swoją pracę na rzecz wspierania wolności przekazała również aktywistka Jana Shostak. Spośród artystów ukraińskich warto wspomnieć Alinę Sokolovą, Danilea Galkina i Pavlo Makova. Aukcję uświetniły także prace polskich artystów: Marceliny Sosnowskiej, Pawła Kowalewskiego i Rafała Olbińskiego. Artyści, którzy uczestniczyli w przedsięwzięciu, reprezentują różne generacje, style, techniki i dyscypliny. Łączy je bezpośrednie lub pośrednie odwołanie do pojęcia wolności, niezależności, bezpieczeństwa lub jego braku.

ad. 20 Вдячне серце! – Wdzięczne serce!, Дякуємо, Познань! – налагодження стосунків між Українцями і Поляками

Projekt „Wdzięczne serce” wspaniałych organizatorek z Poznania: Viktorii i Tetiany miał za zadanie okazać wdzięczność tym, którzy stanęli na ich drodze spiesząc z pomocą czy serdecznym uśmiechem. Przygotowały one cykl spotkań połączonych z gotowaniem barszczu ukraińskiego i pieczeniem polskiego makowca oraz warsztaty dla dorosłych i dzieci z robienia lalki-motanki.

Pieczenie czterech makowców jednocześnie okazało się nie lada wyzwaniem! Dałyśmy radę!